Νέα έκθεση – σοκ της UNICEF δείχνει ότι 2,6 εκατομμύρια παιδιά έχουν βυθιστεί κάτω από το όριο της φτώχειας στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου από το 2008, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των παιδιών στον αναπτυγμένο κόσμο που ζουν σε συνθήκες φτώχειας σε περίπου 76,5 εκατομμύρια.
Η Έκθεση του Ερευνητικού Κέντρου της UNICEF Innocenti «Τα παιδιά της ύφεσης: Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες», κατατάσσει 41 χώρες του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάλογα με το αν τα επίπεδα της παιδικής φτώχειας έχουν αυξηθεί ή μειωθεί από το 2008.
Παρακολουθεί επίσης το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης. Η έκθεση συμπεριλαμβάνει στοιχεία του Ινστιτούτου Gallup (Gallup World Poll Data) σχετικά με τις αντιλήψεις των ανθρώπων για την οικονομική τους κατάσταση και τις ελπίδες για το μέλλον από τότε που ξεκίνησε η ύφεση.
Η μεγαλύτερη αύξηση της παιδικής φτώχειας έχει παρατηρηθεί στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες-Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία – καθώς και στην Κροατία, στα τρία Βαλτικά κράτη και σε τρία άλλα κράτη που έχουν «χτυπηθεί» άσχημα από την ύφεση:
την Ισλανδία, την Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στις πέντε χώρες στο τέλος του πίνακα, η παιδική φτώχεια αυξήθηκε από 10 σε 20 μονάδες, μία αύξηση της τάξης άνω του 50%.
Η ελληνική κρίση μέσα από τα μάτια ενός παιδιού
Οι δείκτες της παρούσας Έκθεσης δεν αποτυπώνουν πλήρως τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των παιδιών. Επιδιώκοντας μια πιο διεισδυτική γνώση των προοπτικών για τα παιδιά, αναθέσαμε έγκαιρα την ανάλυση της πολύ πρόσφατης έρευνας (2014) για την Υγειονομική Συμπεριφορά των Παιδιών Σχολικής ηλικίας (HBSC) με θέμα τη συμπεριφορά μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών καταγόμενων από την Ελλάδα, χώρα η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Τα αποτελέσματα είναι διδακτικά.
Παρά τις έντονες προσπάθειες των οικογενειών να προστατεύσουν το παιδί τους από τις χειρότερες συνέπειες της κρίσης, οι Έλληνες μαθητές αποκάλυψαν πως έχουν βαθιά επίγνωση των προβλημάτων που επηρεάζουν το άμεσο περίγυρο τους. Ο αριθμός των ατόμων που δηλώνει πως η οικογένειά του δε βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση διπλασιάστηκε από το 7,2% το 2006 στο 14,5% το 2014. Μια αυξανόμενη μερίδα τους ανέφερε πως η οικονομική κατάσταση της περιοχής όπου ζούσε είχε χειροτερέψει (από 22,2% σε 29,5% την ίδια περίοδο).
Το 2014, περισσότερα από ένα παιδιά είχαν μείνει άνεργα, 5% δήλωσαν πως η οικογένειά τους αδυνατούσε να εξασφαλίσει τροφή και σχεδόν 30% δήλωσαν πως η οικογένειά τους είχαν πάψει να κάνουν ταξίδια διακοπών
Περίπου 1 στους 10 μαθητές αναγκάστηκαν να διακόψουν τα ιδιαίτερα μαθήματα που παρακολουθούσαν, είτε υποχρεωτικά μετακινήθηκαν σε άλλη περιοχή ή σε σπίτι συγγενή ενώ ένα 3% εγκατέλειψε το ιδιωτικό σχολείο και πήγεσε δημόσιο.
Τα παιδιά που ερωτήθηκαν είχαν πλήρη άποψη και άλλων συνεπειών της ύφεσης, όπως το αυξημένο άγχος των γονέων λόγω περικοπών στο εισόδημα τους ή λόγω της απώλειας της θέσης εργασίας τους.
Τα γεγονότα αυτά επηρεάζουν τις οικογενειακές σχέσεις, όπως φαίνεται από τη μερίδα εκείνων οι οποίοι δηλώνουν ένταση και καβγάδες εντός της οικογένειάς τους σε ποσοστό 27%. Το ποσοστό των παιδιών που δήλωσαν πολύ ικανοποιημένα από τις ενδοοικογενειακές σχέσεις μειώθηκε κατά 3% μεταξύ 2006 και 2014. Σχετικά με το πόσο ικανοποιημένα είναι από τη ζωή τους γενικότερα, το μέρος των παιδιών που απολάμβαναν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής μειώθηκε κατά 10% κατά την ίδια περίοδο.
Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα σύμφωνα με δηλώσεις παιδιών των οποίων τουλάχιστον ο ένας γονέας έχασε τη δουλειά του (21,3%), δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν φαγητό (5,4%), όχι διακοπές/ταξίδια (27,9%), σταμάτησαν ιδι αίτερα μαθήματα (10,5%), άλλαξαν σχολείο (3%), μετακόμισαν σε άλλη περιοχή (8,2%) ή βιώνουν εντάσεις στην οικογένεια (27,3%).
Άλλες ομάδες παιδιών που υφίστανται βαρύτερο το φορτίο της ύφεσης περιλαμβάνουν αυτές που ανήκουν σε μονογονεϊκές ή πολυμ ελείς οικογένειες και σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας. Ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα ανισότητας ως επίπτωση της ύφεσης στα παιδιά.
Η τάση είναι παρόμοια και για τα παιδιά εκείνα τα οποία ζουν σε νοικοκυριά που πλήττονται από την ανεργία ή είναι μέλη μονογονεϊκών οικογενειών.
Εντούτοις, για τις χώρες εκείνες οι οποίες βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο του φάσματος της παιδικής φτώχειας, η φτώχεια μειώθηκε στα παιδιά-μέλη ευάλωτων οικογενειών, όπως στην περίπτωση της μονογονεϊκής οικογένειας στην Κύπρο και στην Τσεχία και των ανέργων οικογενειών στο Βέλγιο και στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και των πολύτεκνων οικογενειών στη Λιθουανία και στην Ισπανία.
