Είκοσι χρόνια λεηλασίας… Είκοσι χρόνια ατιμωρησίας. Από το εντυπωσιακό άγαλμα της Τερψιχόρης που βρίσκεται στο Μουσείο Κάρλος στην Ατλάντα, μέχρι τις μοναδικές βυζαντινές εικόνες που διατίθενται προς πώληση σε διάφορες Ευρωπαικές πόλεις ή κοσμούν ιδιωτικές συλλογές.
Τα μονοπάτια της αρχαιοκαπηλίας παραμένουν σκοτεινά, οι δηλώσεις περί διαλεύκανσης της υπόθεσης μένουν κενό γράμμα και τα κυκλώματα ετοιμάζουν ενδεχομένως κάποιο νέο χτύπημα.
Στην Ήπειρο, η υπόθεση της αρχαιοκαπηλίας, είναι ταυτισμένη με τη σωρεία κλοπών από εκκλησίες και μοναστήρια.
Με την έναρξη σχεδόν της υπόθεσης αυτής, είχε καταγραφεί μία άλλη περίπτωση, λιγότερη γνωστή στο κοινό, γνωστή όμως και στην αστυνομία και στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Το άγαλμα της Τερψιχόρης
Το άγαλμα της Τερψιχόρης που ακόμη και σήμερα προβάλλεται από το Μουσείο Κάρλος της Ατλάντα, στη συλλογή με τα Ελληνικά και Ρωμαϊκά εκθέματα (http://www.carlos.emory.edu/content/muse-terpsichore) αποτελεί προιόν λαθρανασκαφής. Από κάποια στάνη των Ιωαννίνων όπου φυλάσσονταν ταξίδεψε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Το 2002 είχε φτάσει μία φωτογραφία του αγάλματος στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας. Εκείνοι που το διακινούσαν ζητούσαν τότε το ποσό των τριακοσίων εκατομμυρίων δραχμών.
Συνεργάτες της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας ήρθαν σε επαφή με τους τυμβωρύχους, είδαν το άγαλμα που ήταν κρυμμένο σε στάνη κοντά στα Γιάννινα και διαπίστωσαν ότι το διακινούσε ένας δασοπυροσβέστης ο οποίος είχε επαφές με κυκλώματα αρχαιοκαπήλων στο εξωτερικό.
Η αγοραπωλησία δεν προχώρησε και λίγα χρόνια αργότερα διαπιστώθηκε ότι το άγαλμα βρίσκονταν πλέον στο Μουσείο Κάρλος.
Παρ΄ ότι όμως αποδεικτικά στοιχεία για την παράνομη διακίνηση του αγάλματος έχουν κατατεθεί στο υπουργείο Πολιτισμού ήδη από το 2007, η διεκδίκησή του δεν έχει προχωρήσει. Το Μουσείο εν τω μεταξύ εξακολουθεί να παρουσιάζει τις αρχαιότητες κανονικά στην ιστοσελίδα του ως μέρος της συλλογής του με ελληνικά και ρωμαϊκά έργα τέχνης.
Αναφέρεται μάλιστα ως Μούσα, πιθανώς Τερψιχόρη, με τα στοιχεία «Ελλάδα, τέλη 4ου – μέσα 2ου π.Χ. αιώνα. Μάρμαρο μάλλον της Πάρου». Ουδεμία άλλη πληροφορία το συνοδεύει, αλλά δεν χρειάζεται. Οι φωτογραφίες που κατέχει η Αστυνομία με το άγαλμα της στάνης αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα.
Σε έναν Ελληνα παραπέμπει το όνομα του Μουσείου Κάρλος. Πρόκειται για τον επιχειρηματία και φιλάνθρωπο της Ατλάντας Μιχάλη Κάρλος, ο οποίος ως το 2002, που απεβίωσε, ήταν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της National Distributing Company της Ατλάντας. Όπως αναφέρεται μάλιστα στον ιστότοπο του μουσείου: «Χάρη στη γενναιοδωρία του ίδιου και της συζύγου του Θάλειας δόθηκε από το 1983 η δυνατότητα εντυπωσιακής αύξησης της συλλογής τόσο σε έκταση όσο και ποιότητα με αποτέλεσμα την ευρεία υποστήριξη και αναγνώρισή του»!
Ογκώδης δικογραφία με έναν κατηγορούμενο…
Εξίσου σκοτεινή παραμένει η υπόθεση της αρχαιοκαπηλίας στα μοναστήρια και της εκκλησίες της Ηπείρου.
Μετά από πολυετή έρευνα σχηματίστηκε δικογραφία –ογκοδέστατη κατά πολλούς- από την οποία, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του Epiruspost.gr προκύπτει ένας και μοναδικός κατηγορούμενος.
Πρόκειται για έναν 43χρονο ο οποίος απολογήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου για την κατηγορία της κλοπής κατ’ εξακολούθηση και κατ’ επάγγελμα, πολιτιστικών αγαθών του τόπου.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Epiruspost.gr o 43χρονος, ο οποίος είχε κατονομαστεί ως ο προμηθευτής των εικόνων από τον Άγγλο γκαλερίστα Τεμπλ, αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στην υπόθεση ενώ νομικοί κύκλοι σημειώνουν ότι ο Τεμπλ επιχείρησε να δώσει ύποπτες διαστάσεις σε μία νομότυπη συναλλαγή.
Όσοι γνωρίζουν καλά την υπόθεση, τονίζουν με νόημα πως αν οι αρμόδιες αρχές αποφασίσουν να ερευνήσουν σε βάθος την υπόθεση, τότε «θα υπάρξουν μεγάλες αποκαλύψεις».
Τα κρίσιμα ερωτήματα…
Από το 2004, ξεκίνησε ένα μπαράζ κλοπών σε εκκλησίες του Νομού Ιωαννίνων το οποίο κορυφώθηκε το 2009, όταν μέσα σε ένα χειμώνα λεηλατήθηκαν έξι εκκλησίες στην περιοχή του Ζαγορίου.
Το μεγαλύτερο ήταν στο Κουκούλι. Οι αρχαιοκάπηλοι έφτασαν στην πλατεία του χωριού. Χρειάστηκαν πολύ χρόνο για να αφαιρέσουν και να φορτώσουν δεκάδες εικόνες κι άλλα αντικείμενα.
Θεωρείται αδιανόητο να μην είδε και να μην άκουσε κανένας τίποτα. Όπως επίσης, ουδείς μπορεί να πιστέψει ότι η πληθώρα των αντικειμένων βγήκε από έναν μικρό φεγγίτη.
Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι όσοι έδρασαν είχαν τα κλειδιά της εκκλησίας. Κι αν μπήκαν ως κλέφτες, βγήκαν ως κύριοι.
Αυτή είναι μία μόνο περίπτωση, η πιο τρανταχτή, που γεννά ερωτήματα.
Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν κι άλλα σκοτεινά σημεία, που αγγίζουν την ίδια την έρευνα και τις υπηρεσίες που είτε την είχαν αναλάβει είτε είχαν την ευθύνη της συντήρησης και της διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου.
Είναι τόσο δύσκολο να αποκαλυφθεί το κύκλωμα αρχαιοκαπήλων;
Το ερώτημα απλό, καθημερινό πολλές φορές…
«Ένας έλληνας αγρότης πουλάει σε ιταλό μαφιόζο που συνεργάζεται με έναν ελβετό έμπορο και πουλάνε μέσω ενός βρετανικού οίκου δημοπρασιών τα κλεμμένα αρχαία σε ιδιωτικό αμερικανικό μουσείο ή σε έναν συλλέκτη στην Ιαπωνία», είχε πει μερικά χρόνια πριν, ο τότε διοικητής της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας Γιώργος Γληγόρης, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στο Νοσοκομείο Άρτας, μετά από τροχαίο.
Και είχε την απάντηση για την αντιμετώπιση: Θέληση κι επιμονή, όπως είχε επιδείξει ο ίδιος στις Σχοινούσες, άμεση δράση, χωρίς γραφειοκρατία και χρονοτριβή και ειλικρινείς διεθνείς συνεργασίες…
Δυστυχώς τέτοια στοιχεία δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν.
{jathumbnail off}
