1944. Η Ελλάδα βιώνει την κατοχή των ναζιστικών στρατευμάτων. Ξεκινά το ολοκαύτωμα των Εβραικών Κοινοτήτων που υπάρχουν για αιώνες στη χώρα…
Ένας από τους Εβραίους των Ιωαννίνων, εγκαταλείπει το σπίτι και την περιουσία του… Τον ενδιαφέρει μόνο να σώσει την οικογένειά του. Τα τρία παιδιά του.
Ότι είχαν φτιάξει οι πρόγονοί του, ότι είχε δημιουργήσει ο ίδιος τα αφήνει πίσω του. Φεύγει αναζητώντας καταφύγιο στην Αλβανία.
Λίγες μέρες μετά τη μεγάλη φυγή ξεκληρίζεται η Εβραική Κοινότητα των Ιωαννίνων. Πάνω από 1800 ψυχές φορτώνονται στα Γερμανικά καμιόνια. Ελάχιστοι κατάφεραν να επιβιώσουν και να επιστρέψουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η οικογένεια Γιακοέλ που βρίσκεται ήδη στην Αλβανία θρηνεί για τους δικούς της. Χάνει πάνω από ογδόντα συγγενείς.
Ο Σολομών Γιακοέλ ήταν επτά χρονών όταν έφυγε από τα Γιάννινα. Άφησε το σπίτι του, τη γειτονιά που μεγάλωσε. Τα παιδιά που έπαιζε μαζί τους…
Έχασε τα πάντα, αλλά εκείνος έζησε… «Βρεθήκαμε στην άλλη πλευρά των συνόρων. Και μόνο λόγια ευγνωμοσύνης έχω να πω για την Αλβανία… Γιατί καταφέραμε και ζήσαμε…».
Αυτά είναι από τα πρώτα λόγια που μας λέει ο Σολομών Γιακοέλ.
Κρατάει στα χέρια του χαρτιά που έχουν κιτρινίσει από το χρόνο. Είναι όσα έχουν απομείνει από τον πατέρα του και τις ημέρες της μεγάλης φυγής. Και μερικές φωτογραφίες ασπρόμαυρες. Σε δυο σελίδες καταγραμμένη με ακρίβεια η περιουσία που άφησαν πίσω τους. Σπίτια, ακίνητα, οικόπεδα.
Και τηλεγραφήματα που είχαν σταλεί από την Αλβανία, από μέχρι και τη δεκαετία του εξήντα, με αποδέκτες γνωστούς του στην Ελλάδα. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο. «Να μην πουληθεί τίποτα από την περιουσία στα Γιάννινα, γιατί η οικογένεια κάποια στιγμή θα επιστρέψει…».
Ο ίδιος δεν τα κατάφερε.
Το 1990 όμως και πριν ανοίξουν τα σύνορα ο Σολομών Γιακοέλ βρίσκεται στην Ελλάδα για σοβαρούς λόγους υγείας.
Τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίζονται στην Αθήνα και στη συνέχεια επιστρέφει στα Γιάννινα. Στην πόλη που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια.
Το πρόσωπο βουβό. Τα μάτια βουρκώνουν… «Είκοσι πέντε χρόνια η καρδιά μου κλαίει», σημειώνει. Δεν χρειάζονται άλλα λόγια. Το βλέμμα, τα λέει όλα.
Η περιουσία που ο πατέρας με τόση επιμέλεια έχει καταγράψει στις δυο σελίδες που κρατά στα χέρια του δεν υπάρχει πια. Ότι έχει απομείνει είναι αυτό, το κιτρινισμένο χαρτί.
Ότι υπήρχε και δεν υπήρχε στην κατοχή της οικογένειας πουλήθηκε σε δεκαετίες προηγούμενες από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο.
Ο κ. Σολομών με τη σύζυγό τους και τα δυο παιδιά τους, βρίσκονται στα Γιάννινα, στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα στο απόλυτο τίποτα.
«Γεννήθηκα απέναντι από την είσοδο του Κάστρου. Εκεί ήταν το σπίτι μας. Το είδα, το βλέπω καθημερινά, αλλά είναι ξένο…».
Αντί των εισοδημάτων που εισπράχθηκαν από την πώληση της περιουσίας, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο, έδινε στην οικογένεια ένα επίδομα της τάξης των 170 ευρώ το μήνα. Μέχρι πριν λίγο καιρό.
Το πενιχρό επίδομα κόπηκε. Δεν το δικαιούται η οικογένεια, τους είπαν και ότι κακώς τους χορηγήθηκε τόσα χρόνια.
Ο κ. Σολομών δούλεψε πολλά χρόνια στα Γιάννινα. Το ίδιο και η σύζυγός του, που ευχαριστεί όλους εκείνους που της έδωσαν ένα μεροκάματο για να μεγαλώσει τα δυο της παιδιά της.
Τα χρόνια όμως πέρασαν και η ηλικία τους δεν επιτρέπει αγώνα για το μεροκάματο. Και πάνω, σε αυτή, την πιο δύσκολη περίοδο της ζωής τους, ήρθε η διακοπή του επιδόματος…
Είναι άνθρωποι που έμαθαν να ζουν με τα λίγα. Όχι όμως με το άδικο.
Κι αυτό που συμβαίνει είναι άδικο.
Η Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων τους συμπαραστάθηκε στο μέγιστο βαθμό. Σε όλο τον αγώνα που κάνουν στην πόλη που γεννήθηκαν κι επέστρεψαν ως ξένοι.
Στην πόλη που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και την περιουσία τους και επέστρεψαν για να πληρώνουν ενοίκιο στην πολυκατοικία που αναγέρθηκε εκεί που βρίσκονταν τα οικόπεδα του πατέρα.
Ένα προς ένα βρήκε τα ακίνητα ο κ. Σολομών. Μόνο που κανένα δεν του ανήκει. Και κοντά στα εβδομήντα πέντε πλέον, σκέφτεται μόνο τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει. Για να τα καταφέρει να ζήσει.
Επιστρέφει εκεί που ήταν το πατρικό σπίτι. Από κει που ξεκίνησε ο αγώνας για την επιβίωση. Προσπαθεί να πάρει κουράγιο. Να νιώσει και πάλι ότι ανήκει εδώ. Εδώ που γεννήθηκε. «Κλαίει η καρδιά μου…»
{jathumbnail off}
