Σχέδιο νόμου για κληροδοτήματα και κληρονομιές

Πλήρη καταγραφή και αποτελεσματικό διαχειριστικό έλεγχο στα εθνικά κληροδοτήματα το ύψος των οποίων εκτιμάται σε 10 δισ. ευρώ και επίσπευση των διαδικασιών ώστε εντός διετίας οι σχολάζουσες κληρονομιές εάν δεν βρεθούν οι κληρονόμοι, να περνούν στα χέρια του Δημοσίου, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τον «Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών» που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.

Σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 3.000 σχολάζουσες κληρονομιές αξίας 4 δισ. ευρώ και 15.000 εθνικά κληροδοτήματα ύψους 10 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος τόσο των σχολαζουσών κληρονομιών όσο και των κοινωφελών περιουσιών παραμένει αναξιοποίητο, καθώς η διαδικασία εκκαθάρισης μιας σχολάζουσας κληρονομιάς μπορεί να κρατήσει από 10 έως και 30 χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι η απώλεια εκατομμυρίων ευρώ για τον κρατικό προϋπολογισμό, η μη εκτέλεση κοινωφελών έργων και σκοπών (νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία, μουσεία) καθώς και η μη χορήγηση υποτροφιών. Το σχέδιο νόμου προβλέπει μεταξύ άλλων:

1. Νέο καθεστώτος για τις σχολάζουσες κληρονομιές δηλαδή για τα περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, καταθέσεις, ομόλογα ακόμη και κοσμήματα μεγάλης αξίας) αποβιωσάντων, οι κληρονόμοι των οποίων δεν βρέθηκαν ποτέ. Από τη στιγμή που θα ορίζεται κηδεμόνας για μία σχολάζουσα κληρονομιά, θα έχει αυστηρά 2 χρόνια στη διάθεσή του για να εντοπίσει νόμιμους κληρονόμους. Εφόσον παρέλθει η διετία και δεν βρεθεί κληρονόμος, η περιουσία θα περνά αυτομάτως στο Δημόσιο που θα έχει το δικαίωμα να την αξιοποιήσει με όποιο τρόπο θεωρεί κατάλληλο. Με το υφιστάμενο καθεστώς, αυτό συνέβαινε στα 10 χρόνια, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που χρειάστηκαν 30 χρόνια.

2. Την ανάθεση των διαχειριστικών ελέγχων για τα εθνικά κληροδοτήματα σε ελεγκτικές εταιρείες. Μάλιστα, αυτό θα μπορεί να γίνει με απόφαση του υπουργού Οικονομικών και η συμφωνία θα μπορεί να αφορά ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο κάποια κληροδοτήματα.

3. Επιτάχυνση των διαδικασιών μίσθωσης διαφόρων ακινήτων που περιλαμβάνονται σε κληροδοτήματα.

4. Αυστηρότερες ποινές για όσους διαχειρίζονται κληροδοτήματα και δεν παρουσιάζουν ετήσια οικονομικά στοιχεία (ισολογισμούς, απολογισμούς, προϋπολογισμούς κ.λπ.). Το χρηματικό πρόστιμο ορίζεται πλέον στα 10.000 ευρώ.

5. Επιβολή εισφοράς 0,5% επί των εσόδων των περιουσιών των εθνικών κληροδοτημάτων. Το ποσό θα χρησιμοποιείται για την πληρωμή όσων διαχειρίζονται και ελέγχουν τα εθνικά κληροδοτήματα.

6. Δημιουργία Μητρώου για τα εθνικά κληροδοτήματα και τις σχολάζουσες κληρονομιές. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, θα δημιουργηθεί Εθνικό Μητρώο Κληροδοτημάτων, υλοποιώντας, ύστερα από 12 έτη, σχετική συνταγματική υποχρέωση και Μητρώο Σχολαζουσών Κληρονομιών. Ετσι, για πρώτη φορά θα καταγραφούν με συστηματικό τρόπο, ενώ θα υπάρχει και ηλεκτρονική πρόσβαση (on-line) στα Μητρώα για όποιον ενδιαφέρεται.

7. Δημιουργία Μητρώου εκκαθαριστών, εκτελεστών διαθηκών, διαχειριστών κοινωφελών περιουσιών ή ιδρυμάτων και κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών, που θα συνταχθεί ύστερα από κλήρωση.

Όπως δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, «σκοπός της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη διοίκηση, διαχείριση και εποπτεία των κοινωφελών περιουσιών με σεβασμό στη βούληση του διαθέτη ή δωρητή».