«Βελτιωμένη» κατατέθηκε στη Βουλή, από τον υπουργό Δικαιοσύνης Μιλτιάδη Παπαϊωάννου, η τροπολογία για τα μέτρα αποσυμφόρησης των φυλακών, έτσι ώστε να επιτευχθούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στα υπερκορεσμένα σωφρονιστικά ιδρύματα.
Εκτιμάται ότι επίμαχη τροπολογία, που έχει ενταχθεί στο νομοσχέδιο για την καταπολέμηση εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, θα λειτουργήσει ευεργετικά τουλάχιστον για 1.500 κρατούμενους και θα δώσει μία «ανάσα» στις φυλακές της χώρας που είναι χωρητικότητας 9.700 θέσεων, αλλά βρίσκονται σε αυτές 12.586 κρατούμενοι, από τους οποίους οι 7.000 είναι αλλοδαποί (ποσοστό 57,4%).
Η βασική τροποποίηση που έγινε στην τροπολογία, σε σχέση με το αρχικό κείμενο το οποίο έχει δοθεί στην δημοσιότητα, είναι ότι στις εξαιρέσεις από τις διατάξεις περί αποφυλακίσεων, εκτός από κάποια οικονομικά εγκλήματα (κατάχρηση δημοσίου χρήματος, παράβαση της φορολογικής νομοθεσίας-φοροδιαφυγή, συμμετοχή σε εγκληματική ή τρομοκρατική οργάνωση), προστέθηκαν και τα εγκλήματα ηθικής απαξίας, όπως είναι ληστείες, βιασμοί, αποπλανήσεις παιδιών, εμπορία ανθρώπων αρπαγές ανηλίκων, κ.λπ.
Η νέα ρύθμιση αφορά δύο μεγάλες κατηγορίες ατόμων, αυτούς που ήδη έχουν καταδικαστεί και αυτούς που δεν έχουν φυλακισθεί ακόμα, αλλά εκκρεμούν σε βάρος τους διώξεις για ήσσονος σημασίας αδικήματα και ανεκτέλεστες καταδικαστικές αποφάσεις.
Σε ό,τι αφορά στην πρώτη κατηγορία (δηλαδή όσους έχουν καταδικαστεί), οι κρατούμενοι οι οποίοι εκτίουν ποινή που δεν υπερβαίνει τα 10 χρόνια απολύονται ως εξής:
Εάν η ποινή έχει διάρκεια έως 3 χρόνια, απολύονται εφόσον έχει εκτιθεί το 1/10 της ποινής.
Για ποινές άνω των 3 χρόνων και έως 5 χρόνια, εφόσον έχει εκτιθεί το 1/5 της ποινής, και
Για ποινές μεγαλύτερες των 5 χρόνων και έως 10 χρόνια, εφόσον έχουν εκτίσει ή εκτίουν το 1/3 της ποινής.
Η απόλυση γίνεται υπό τον όρο ότι, μέσα στην επόμενη τριετία, οι απολυθέντες δεν θα τελέσουν νέο αδίκημα. Σε αντίθετη περίπτωση θα εκτίσουν σωρευτικά τη νέα ποινή μαζί με την παλαιότερη για την οποία απολύθηκαν. Ο όρος αυτός, σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, έχει ταυτόχρονα, αντεγκληματικό και προληπτικό χαρακτήρα, αφού κάποιος μετά την απόλυση πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός στην καθημερινή του συμπεριφορά.
Η εξαίρεση από τις παραπάνω ευεργετικές διατάξεις αφορά στους καταδικασθέντες για αδικήματα που σχετίζονται με το δημόσιο οικονομικό συμφέρον, όπως περιπτώσεις καταχραστών δημοσίου χρήματος ή φοροφυγάδων, και όσους έχουν παραβιάσει τα άρθρα 322, 323Α, 324, 336, 339 παράγραφοι 1 α΄ και β΄, καθώς και το άρθρο 380 παράγραφοι 1β και 2 του Ποινικού Κώδικα (ληστείες, βιασμοί, αποπλανήσεις παιδιών, εμπορία ανθρώπων και δούλων, αρπαγές ανηλίκων κ.λπ.). Με άλλα λόγια σε αυτήν την κατηγορία κρατουμένων δεν θα εφαρμόζονται οι ευνοϊκές διατάξεις για τις απολύσεις.
Σε ό,τι αφορά στη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή όσους εκκρεμούν σε βάρος τους διώξεις, παραγράφονται ποινές μέχρι ενός έτους, μετατρέπονται ποινές φυλάκισης σε χρηματικές και παραγράφεται το αξιόποινο ήσσονος απαξίας πλημμελημάτων και πταισμάτων.
Παράλληλα, η τροπολογία, με άλλη διάταξή της, επιτρέπει την εξαγορά πλημμεληματικών ποινών, καθώς και την παραγραφή αδικημάτων ήσσονος απαξίας για όσους διώκονται ή έχουν ανεκτέλεστες καταδίκες, ενώ δεν κλείνουν με παραγραφή ή παύση της δίωξης όσοι έχουν παραβιάσει την υποχρέωση για την καταβολή διατροφής ή την εργατική νομοθεσία (μη καταβολή στους εργαζόμενους των κάθε είδους αποδοχών από την πλευρά των εργοδοτών).
Από το 2005 έως σήμερα έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή τέσσερις τροπολογίες με τις οποίες δόθηκε η δυνατότητα σε κρατούμενους να απολυθούν από τις φυλακές υπό όρους, ενώ προβλέφθηκε και η παραγραφή αδικημάτων. Όλες οι σχετικές ρυθμίσεις αποσκοπούσαν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων.
Ειδικότερα, ανάλογες ρυθμίσεις έχουν γίνει: α) Με το νόμο 3346/2005 του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Αναστάσιου Παπαληγούρα, β) Με το νόμο 3727/2008 του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Σωτήρη Χατζηγάκη. γ) Με το νόμο 3772/2009 του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Νίκου Δένδια και δ) Με το νόμο 3904/2010 του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη.
Να σημειωθεί ότι από το 1998 έως σήμερα τόσο οι θέσεις κρατουμένων σε όλες τις φυλακές της χώρας, όσο και οι κρατούμενοι έχουν διπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, το 1998 οι θέσεις κρατουμένων σε όλες τις φυλακές της χώρας ήταν 4.332 και οι κρατούμενοι ήταν 6.150. Το 2005 οι θέσεις ήταν 5.584 και οι κρατούμενοι ήταν 8.725. Το 2008 οι θέσεις ήταν 7.543 και οι κρατούμενοι ήταν 11.243. Το 2009 οι θέσεις ήταν 9.103 και οι κρατούμενοι ήταν 11.736. Το 2010 οι θέσεις ήταν 9.103 και οι κρατούμενοι ήταν 11.364. Σήμερα οι θέσεις είναι 9.223 και οι κρατούμενοι έχουν φτάσει τους 12.586.
