Του Θανάση Μανταλόβα

Η Μεταπολίτευση

Το ΠΑΣΟΚ, 38 χρόνια μετά την ιδρυτική τομή της 3^ης του Σεπτέμβρη συμπυκνώνοντας πολιτικούς αγώνες και αγωνίες δεκαετιών της Κεντροαριστεράς, εκφράζοντας κοινωνικά αιτήματα και ανάγκες της πλειονότητας των Ελλήνων πολιτών, δημιούργησε μια νέα κοινωνική και πολιτική προοδευτική πλειοψηφία, άφησε θετική κληρονομιά και έβαλε τη σφραγίδα του στα βήματα προόδου, εκδημοκρατισμού, εκσυγχρονισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης της χώρας.

Η δημοκρατία στέριωσε. Οι λογαριασμοί με το παρελθόν έκλεισαν ειρηνικά. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και στη ζώνη του ευρώ.

Όμως, η Ελλάδα της μεταπολίτευσης έκλεισε τον κύκλο της.

Το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας εξάντλησε τις δυνατότητές του, όπως εντυπωσιακά καταγράφεται στην πτώση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, την ανεξέλεγκτη αύξηση του ελλείμματος και την υπερδιόγκωση του χρέους κράτους και νοικοκυριών στην οποία βασίστηκε τα τελευταία χρόνια η πλασματική οικονομική μεγέθυνση.

Οι αιτίες πολλές. Σπαταλήθηκαν οι πόροι, ενίοτε με σκανδαλώδη διαχείριση για τους οικονομικά ισχυρούς και τις οργανωμένες συντεχνίες, επικράτησαν πολιτικές συμπεριφορές και αντιλήψεις που υπέτασσαν  την κοινωνική και συλλογική αναγκαιότητα τομών και ρήξεων στη θεωρία του πολιτικού κόστους, επιβλήθηκαν πολιτικά πελατειακά δίκτυα που οδήγησαν σε μια εκφυλιστική, αναποτελεσματική και αναξιοκρατική λειτουργία του κράτους.

Που βρισκόμαστε σήμερα

Ο κύκλος της ξέγνοιαστης πολιτικής διακυβέρνησης έκλεισε οριστικά το 2009.

Δύο περίπου χρόνια μετά την αναγκαστική προσφυγή της χώρας  στο μεταλλαγμένο, με υπερατλαντικά χαρακτηριστικά,  ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, μπορεί να αποφύγαμε – ίσως προσωρινά –  την οικονομική χρεοκοπία, καθημερινά, όμως τεράστια τμήματα του λαού ωθούνται στην οικονομική εξαθλίωση και την κοινωνική περιθωριοποίηση.

Σημαντικά τμήματα της κοινωνίας από διαφορετικά στρώματα αισθάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται, ότι είναι «εκτός των τειχών».  Νιώθουν πως  η πολιτική έχει αποσυνδεθεί από την καθημερινή ζωή τους ή έχει χάσει την ικανότητα να δίνει αποτελεσματικές λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα. Η απογοήτευσή τους από το πολιτικό σύστημα μετουσιώνεται σε αγανάκτηση, πολλές φορές  και σε οργή.

Βιώνουμε με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο την αποτυχία του μεταπολιτευτικού μοντέλου ανάπτυξης.

 Το ΠΑΣΟΚ της κρίσης

Η προσπάθεια που έγινε από το ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα δύο χρόνια, παρά τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού, δεν αποδίδει τους προσδοκώμενους καρπούς. Η χώρα εξακολουθεί να είναι στο χείλος του γκρεμού και καμία ορατή διέξοδος δεν προβάλλει.

Το ΠΑΣΟΚ είναι σήμερα στο επίκεντρο της δίνης, στον πυρήνα μιας πρωτόγνωρης κρίσης που αμφισβητεί τον πυρήνα της πολιτικής του ύπαρξης και παρουσίας.

Η εφαρμογή των ισοπεδωτικών και αναποτελεσματικών πολιτικών επέφεραν την αλλοίωση των γονιδιακών του χαρακτηριστικών, οδήγησαν στην  πολιτική και ηθική από-νομιμοποίησή του, στη διάβρωση των δεσμών του με κοινωνικές και παραγωγικές ομάδες που παραδοσιακά ήταν σύμμαχοί του, κατατείνουν στην οργανωτική παραλυσία και αποσάθρωση.

Τα αποτελέσματα της πολιτικής αποτυχίας αποτυπώνονται με τον πιο εύγλωττο τρόπο και στις δημοσκοπικές του επιδόσεις.

Η αλλαγή ηγέτη προβάλλει από διάφορους «Ηρακλειδείς» επίδοξων αρχηγών, ως ο ακρογωνιαίος λίθος της εκλογικής και πολιτικής επιβίωσης του ΠΑΣΟΚ, φυσικά και των ιδίων.

Όσο αυτονόητη προβάλλει – και είναι – η ανάδειξη νέου αρχηγού, αλλά και νέας ηγεσίας, αποτελεί προδήλως πολιτική ανοησία να πιστεύει κανείς πως η απάντηση  στην πολιτική κρίση που διέρχεται το ΠΑΣΟΚ, αλλά και η χώρα, μπορεί να περιχαρακωθεί ή να εξαντληθεί, όπως αρκετοί θέλουν, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας που αφορά στην αναζήτηση απλώς νέου ηγέτη καθώς και των διαδικασιών – μεθοδεύσεων που θα συνοδευόσουν αυτή την ανάδειξη. Θα αποδειχθεί τούτο, πολύ σύντομα, περιορισμένης πολιτικής και εκλογικής αποδοτικότητας για το ΠΑΣΟΚ, γιατί πολύ απλά είναι ήσσονος σημασίας για την κοινωνία.

Νέες απαντήσεις

Η έξοδος από την κρίση, προϋποθέτει από το ΠΑΣΟΚ νέα ωριμότητα και αυτογνωσία, ρήξη με στερεότυπα και νοοτροπίες  που κυριάρχησαν στον μεταπολιτευτικό κύκλο, αποστροφή από τις «εύκολες λύσεις», γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν, αποδοκιμασία ενός μεγαλόσχημου αλλά κενού πολιτικού λόγου, της παραπλανητικής και κούφιας ρητορικής, αποφυγή αντιμνημονιακών μεταλλάξεων και εξάρσεων, επιβάλλει την ανάδειξη νέων οικονομικών, πολιτικών, αναπτυξιακών, και κοινωνικών προτύπων, απεγκλωβισμό από την αναξιοκρατία και τη μετριοκρατία των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας. 

Προϋποθέτει νέες απαντήσεις όχι μόνο στα καινούργια προβλήματα, αλλά και σε παλιές εκκρεμότητες, όπως:

• Εντός των ασφυκτικών ορίων που θέτουν οι δανειστές αλλά και η εθνική αναγκαιότητα για δημοσιονομική εξυγίανση, έχει το ΠΑΣΟΚ την πολιτική επάρκεια αλλά και τη βούληση να δώσει πολιτικά τίμιες  απαντήσεις και να περιγράψει με καθαρότητα και σαφήνεια τις πολιτικές προτεραιότητες που θα συμβάλλουν στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, θα κατανέμουν δίκαια τα βάρη της εξυγίανσης και ταυτόχρονα θα προωθούν ένα βιώσιμο μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης και αναδιάρθρωσης της χώρας; Η κοινωνία δε θέλει άλλες περιγραφές του προβλήματος. Αναμένει συγκεκριμένες λύσεις και καθαρά λόγια. Πετύχαμε απλώς την αναβολή μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας που οδηγεί στον οικονομικό και κοινωνικό όλεθρο  ή μπορούμε να ανοίξουμε  την απαρχή ενός νέου κύκλου για πιο δίκαιη ανάπτυξη και ευημερία;
• Έχει την πολιτική πρόθεση και δύναμη να απορρίψει τον κρατισμό ως μέσο διευθέτησης συμφερόντων ενός πελατοκεντρικού πολιτικού συστήματος,  να αποκόψει κάθε δεσμό με την κρατικοδίαιτη- παρασιτική επιχειρηματικότητα και τα πελατειακά δίκτυα που επιτρέπουν τη φορολογική ασυλία και τη φοροδιαφυγή όσων προκλητικά πλούτισαν; σε ποιες κοινωνικές και παραγωγικές δυνάμεις θα απευθυνθεί, με ποιους θα επιλέξει να συμπορευθεί;
• Διαθέτει την ωριμότητα, αυτογνωσία αλλά και πολιτική υπευθυνότητα να προάγει, υποστηρίξει και υπηρετήσει μια αυθεντική στρατηγική πολιτικών συνεργασιών στο χώρο της υπεύθυνης κεντροαριστεράς, απορρίπτοντας τους ηγεμονισμούς του παρελθόντος; Γιατί το μοντέλο πολιτικής διακυβέρνησης που βασίζονταν στη κατοχή και νομή της εξουσίας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί για όλους. Η ένταση των προβλημάτων, καθώς και οι κοινωνικές συνθήκες  επιτάσσουν πολιτικές συνεργασίες και προγραμματικές συγκλίσεις.
• Μπορεί, τέλος με τόλμη και αποφασιστικότητα να ανατρέψει τις καθεστωτικές πτυχές του πολιτικού του εαυτού, να υπερασπιστεί μια ριζική και σε βάθος ανανέωση, απορρίπτοντας πολιτικές πρακτικές, ηθικές συμπεριφορές και  πρόσωπα που συγκροτούν εδώ και πολύ καιρό ένα αποκρουστικό, προς τη κοινωνία, πολιτικό πρόσωπο; Το ΠΑΣΟΚ έχει ανάγκη σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, από ένα νέο ΄74, διαφορετικά η πορεία του θα είναι συνεχώς φθίνουσα, θα έχει τη φυσιολογική κατάληξη ενός φθαρμένου κόμματος.

Όσο δε δίνονται απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, στη χώρα θα εναλλάσσονται απαξιωμένες κυβερνήσεις και στα πολιτικά κόμματα εξουσίας θα αλλάζουν οι αρχηγοί. Δυστυχώς μετά από κάθε αλλαγή θα βυθιζόμαστε όλο και περισσότερο στη δίνη της κρίσης.

 – Ο Θανάσης Μανταλόβας είναι δημοτικός σύμβουλος Ιωαννιτών