Τα Ιωάννινα, ως μορφωτικό κέντρο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ως πολιτικό κέντρο του ισχυρότερου πασαλικιού των ευρωπαϊκών οθωμανικών κτήσεων και ως διπλωματικός και εμπορικός κόμβος, έπαιξαν τεράστιο ρόλο στην επώαση των συνθηκών που οδήγησαν στην Επανάσταση. Το Σούλι, πρώτη επαναστατική σπίθα πριν ακόμη από την έναρξη του Αγώνα, παρά την οριστική του καταστροφή, έχει μείνει στην ιστορία ως σημαντικός διαχρονικός πόλος αντίστασης. Η Ήπειρος, πρώτη στ’ άρματα, τα γρόσια και τα γράμματα, προσέφερε ηγετικά στελέχη της Φιλικής Εταιρείας, θρυλικούς αγωνιστές, μεγάλους δασκάλους του Γένους, πολιτικούς και εθνικούς ευεργέτες που θα έχτιζαν τη νέα Ελλάδα.
Στην έκθεση του Μουσείου Αργυροτεχνίας αναδεικνύεται η πορεία της Ηπείρου και των Ιωαννίνων προς την Επανάσταση. Μέσα στον εμβληματικό χώρο του Ιτς Καλέ, φωτίζονται πτυχές όπως ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και η άνθηση του εμπορίου, ο δεσποτισμός του Αλή Πασά, η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, η έκρηξη της Επανάστασης και η συμβολή της Ηπείρου σε αυτήν, η πολιτική ωρίμαση, οι εμφύλιες διαμάχες, η ίδρυση της Ελληνικής Πολιτείας με κυβερνήτη τον Καποδίστρια. Η Ήπειρος έμεινε εκτός συνόρων και αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες, παρά την ενεργό συμμετοχή αρκετών Ηπειρωτών στην πολιτική, οικονομική και στρατιωτική ζωή του νεοσύστατου κράτους.
Μοναδικά εθνικά κειμήλια από τις πλούσιες συλλογές του ΕΙΜ «επιστρέφουν» στον τόπο τους. Μεταξύ αυτών, φορεσιά της κυρα-Φροσύνης, πορτοφόλι της κυρα-Βασιλικής, καριοφίλι του Αλή Πασά, σημαία-λάβαρο από την Ήπειρο, σπάθη του Ζαχομήλιου, πίπα του Αθανασίου Τσακάλωφ, πινακίδα με αναγραφή από τα χέρια του Μάρκου Μπότσαρη. Επίσης εκτίθενται σφραγιστικό δαχτυλίδι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ξύλινη θήκη με πιόνια από σκάκι του Αλέξανδρου Υψηλάντη, γιλέκο του Ιωάννη Μακρυγιάννη και ένα από τα ζωγραφικά του έργα, σπάνια έγγραφα, πίνακες και χαρακτικά.
Η έκθεση «ΕΠΑΝΑCYΣΤΑΣΗ ’21: ΗΠΕΙΡΟΣ» αποτελεί «δορυφόρο» της κεντρικής έκθεσης του ΕΙΜ στην Αθήνα, στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής. Σύντομα θα ακολουθήσουν οι εκθέσεις «ΕΠΑΝΑCYΣΤΑΣΗ ’21: ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ» (Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, 11.6-29.11.2021) και «ΕΠΑΝΑCYΣΤΑΣΗ ’21: ΧΙΟΣ» (Μουσείο Μαστίχας Χίου, 2.7-10.9.2021).
