Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Μονή του Αγίου Νικολάου, που βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης του Μετσόβου, στις όχθες του Μετσοβίτικου ποταμού.
Ωστόσο, η ύπαρξή της αναφέρεται σε χρυσόβουλο του 1332.
Η Μονή ήταν ένα πλούσιο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής του Μετσόβου και, καθώς βρισκόταν σε κομβικό σημείο, πάνω στο ορεινό πέρασμα του Ζυγού, ήταν σταθμός για τα εμπόρους και τους ταξιδιώτες που περνούσαν από την Ήπειρο προς τη Θεσσαλία.
Τη σπουδαιότητά της αναφέρει και ο Άγγλος περιηγητής Leake το 1805. Η Μονή του Αγίου Νικολάου ανακαινίσθηκε γύρω στα 1700, και πολύ αργότερα, τη δεκαετία του 1960, από το Ίδρυμα Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Είναι γυναικείο μοναστήρι, που όμως δεν φιλοξενεί μοναχούς από τη δεκαετία του 1950.
Το καθολικό της σκεπάζεται από καμάρες και εσωτερικά χωρίζεται με πέντε εγκάρσια ενισχυτικά τόξα. Η είσοδο βρίσκεται στη νότια πλευρά του ναού.
Οι τοιχογραφίες της Μονής είναι πολύ αξιόλογες. Χρονολογούνται στα 1702 και είναι έργο του αγιογράφου Ευσταθίου, σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στην τοιχογραφία αριστερά της τοξωτής εισόδου του Καθολικού. Στο νάρθηκα του Καθολικού φιλοξενείται συλλογή εικόνων. Σημαντικότερη είναι η εικόνα του Αγίου Νικολάου, έργο του 1698.
