Σημαντικά αρχαιολογικά δεδομένα έφεραν στο φως οι ανασκαφικές εργασίες που γίνονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων στην Εξοχή Κόνιτσας.
Στη συγκεκριμένη θέση, όπως αναφέρει η Εφορεία σε ένα καλαίσθητο έντυπο που περιέχει τα σημαντικότερα «στιγμιότυπα» από τις δράσεις που αναπτύσσει, έχει βρεθεί αρχαίο νεκροταφείο που χρονολογείται από την αρχαϊκή έως και την ελληνιστική περίοδο.
Η ανασκαφική έρευνα στην Εξοχή ξεκίνησε το 2019 με την υποστήριξη της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου Κόνιτσας και ήταν μία από αυτές που παρουσιάστηκαν εκτενώς στο συνέδριο για το ανασκαφικό έργο στη Βορειοδυτική Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα.
Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τον οικισμό εντοπίστηκε εκτεταμένη νεκρόπολη με λακκοειδείς τάφους και κατάλοιπα ταφικών κτηρίων, στο πρότυπο των μακεδονικών τάφων.
Η θέση, γνωστή ως Φράξια ή Αγγουρόκηποι, βρίσκεται σε απόσταση 10χλμ. Βόρεια της Κόνιτσας, στις δασωμένες πλαγιές του Γράμμου, επάνω από το φαράγγι του Σαραντάπορου. Είναι διαμορφωμένη σε άνδηρα, ανάμεσα σε δύο ρέματα, τα οποία καταλήγουν στον ποταμό και βρίσκεται στο φυσικό πέρασμα, που ένωνε την κοιλάδα του Σαραντάπορου με την περιοχή της Κόνιτσας και των Μαστοροχωρίων.
Κατά την διερεύνηση μιας ταφής, ήρθε στο φως σύνολο πέντε χάλκινων αντικειμένων: ένας κάδος με προτομή Διονύσου στις λαβές, μία πρόχους, μια αρύταινα, ένας κάνθαρος, ένας ηθμός και σιδερένια στλεγγίδα.
Τα αγγεία χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και εμφανίζουν ομοιότητες με έργα μακεδονικών εργαστηρίων.
Τα ευρήματα, μαζί με μία ακόμη πρόχου, μία φιάλη και ένα ξίφος, ευρήματα άλλων ταφών, μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, όπου πραγματοποιήθηκε «μικροανασκαφή», κατά την οποία αποκαλύφθηκαν πλήρως και περισυλλέχθηκαν όλα τα αποτμήματά τους. Ακολούθησε μακροσκοπική εξέταση για να εκτιμηθεί η κατάσταση διατήρησης τους.
