219 χρόνια… Ο ηρωικός αγώνας των Σουλιωτών παραμένει σύμβολο. Η αυτοθυσία δεν μπορεί να λησμονηθεί. Η εποχή όπου κάθε βράχος έγραφε ιστορία ξεδιπλώνεται και πάλι.
219 χρόνια μετά… Στα ίδια χώματα τιμήθηκαν οι ήρωες του Σουλίου και η αυτοθυσία του καλόγερου Σαμουήλ που διάλεξε να ανατινάξει το Κούγκι αντί να παραδοθεί στα στρατεύματα του Αλή Πασά.
Το Σούλι συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους τόπους ιστορικής μνήμης της Ελλάδας.
Σε έναν τόπο που περισσεύουν μόνο οι πέτρες σχηματίστηκαν οι οικισμοί του Σουλίου, της Κιάφας, του Αβαρίκου και της Σαμονίβας.
Οι πρώτοι αυτοί οικισμοί, μαζί με ορισμένα ακόμη γειτονικά χωριά που ιδρύθηκαν στη συνέχεια, συγκρότησαν την περιώνυμη ομοσπονδία των χωριών του Σουλίου.
Με την πάροδο του χρόνου, όμως, το Σούλι ενισχύθηκε και η ισχυροποίηση του Σουλίου προκάλεσε την αντίδραση της τουρκικής πλευράς.
Οι Τούρκοι των Ιωαννίνων πραγματοποίησαν πέντε εκστρατείες εναντίον των Σουλιωτών (1732, 1754, 1792, 1800 και 1802).
Οι τρεις τελευταίες εκστρατείες έγιναν μάλιστα από τον Αλή πασά, ο οποίος επιθυμούσε να εδραιώσει την κυριαρχία του στην Ήπειρο.
Στις δύο πρώτες εκστρατείες του Αλή πασά, οι δεινοί και σκληροτράχηλοι πολεμιστές του Σουλίου κατάφεραν να αποκρούσουν επιτυχώς τις επιθέσεις των ανδρών του, να προξενήσουν μεγάλες απώλειες στα στρατεύματά του και να τον υποχρεώσουν να καταβάλει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων.
Το 1803 όμως και μετά από μακρά πολιορκία και προδοσία τα στρατεύματα του Αλή Πασά πάτησαν το Σούλι.
Ο τραγικός επίλογος της ηρωικής αντίστασης των κατοίκων της περιοχής γράφτηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1803 στο Κούγκι όπου ο θρυλικός ιερομόναχος Σαμουήλ βρήκε μαζί με τους λιγοστούς συντρόφους του ηρωικό θάνατο, προβαίνοντας στην ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης που υπήρχε στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
Με την αναπαράσταση της ανατίναξης κορυφώθηκαν οι εορταστικές εκδηλώσεις που οργάνωσαν σε συνθήκες κανονικότητας η Περιφέρεια Ηπείρου και ο Δήμος Σουλίου.
