Με στόχο μέχρι το 2030 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ να φτάσει τα 25 γιγαβάτ, ξεκινά η υλοποίηση του κυβερνητικού σχεδιασμού για την επιτάχυνση και απλοποίηση του αδειοδοτικού πλαισίου που θα άρει τα εμπόδια για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της ενεργειακής μετάβασης.
Σήμερα, η εγκατεστημένη ισχύς των έργων προσεγγίζει τα 9 γιγαβάτ και εκτιμάται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι θα απαιτηθούν τουλάχιστον 12 γιγαβάτ νέων έργων που θα κινητοποιήσουν επενδύσεις που υπολογίζονται σε 10 δις. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Εντός των ημερών αναμένεται να υποβληθεί από το ΥΠΕΝ για ψήφιση στην βουλή το σχέδιο νόμου που αλλάζει ριζικά τον τρόπο αδειοδότησης και θα δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στα νέα έργα αλλά και στις τεχνολογίες της αποθήκευσης ενέργειας που θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στο δρόμο για την απανθρακοποίηση.
Η κυβέρνηση δίνει μεγάλη προτεραιότητα στην επιτάχυνση του σχεδιασμού για τις ΑΠΕ που θα έχει τρεις βασικούς στόχους. Πρώτον, την μείωση του μέσου χρόνου αδειοδότησης νέων έργων σε 14 μήνες από 5 χρόνια που είναι τώρα, δεύτερον την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με εγκατεστημένη ισχύ τουλάχιστον 3,5 GW έως το 2030 και τρίτον, την αύξηση της χωρητικότητας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας για την ένταξη περισσότερων μονάδων ΑΠΕ και την προώθηση του ενεργειακού συμψηφισμού.
Πρόκειται για παρεμβάσεις που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για το 2030 που είναι η αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας στο 35% και η συμμετοχή κατά 70% στην εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Τι προβλέπει η απλοποίηση των αδειών ΑΠΕ
Ο εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας περνά μέσα από την ψηφιοποίηση των αδειών και την δραστική μείωση των δικαιολογητικών για τους επενδυτές ώστε τα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας να μειωθούν σε 5 από 7. Επίσης ο χρόνος αδειοδότησης των έργων μειώνεται σε 14 μήνες, από 5 χρόνια που φτάνει και πολλές φορές ξεπερνά σήμερα και ο αριθμός των απαιτούμενων δικαιολογητικών, μειώνεται από 91 σε 54, με την υποβολή τους να είναι πλέον τυποποιημένη και ψηφιακή.
Η διαδικασία αδειοδότησης των έργων επιταχύνεται καθώς μειώνονται οι περιπτώσεις όπου απαιτείται τροποποίηση των αδειών, δίνοντας την δυνατότητα της απλής ενημέρωσης – επικαιροποίησης των φακέλων των επενδυτών.
Μέχρι σήμερα, κατά την διάρκεια της αδειοδότησης και λόγω αλλαγής του σχεδιασμού του έργου, χρειάζεται τροποποίηση των αδειών δύο με τρεις φορές και συνεπώς επανάληψη όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας από την αρχή.
Επίσης, τίθεται συγκεκριμένο ορόσημο στους επενδυτές για την άμεση και γρήγορη υλοποίηση των έργων τους, απαλλάσσονται από διοικητικό φόρτο οι αρμόδιες υπηρεσίες και οι Διαχειριστές, με τον έλεγχο του ιδιοκτησιακού καθεστώτος να γίνεται πλέον από εξωτερικούς δικηγόρους. Παράλληλα, ελέγχεται η οικονομική φερεγγυότητα των επενδυτών με προσκόμιση εγγυητικής επιστολής κατά την αίτηση στον Διαχειριστή για τον ηλεκτρικό χώρο και όχι κατά την δέσμευση αυτού, περιορίζοντας το πλήθος αιτημάτων.
Περιορίζονται επίσης οι προθεσμίες υλοποίησης των έργων σύνδεσης από τους Διαχειριστές, με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση καθυστερήσεων κ.α.
Σταθμοί αποθήκευσης ενέργειας
Τα έργα αποθήκευσης θα συμβάλλουν στην αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ επομένως και στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση της επάρκειας ισχύος και της ενεργειακής ανταγωνιστικότητας της χώρας. Θα συμβάλλουν, επίσης, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, μειώνοντας συνεπώς το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές.
Έως το τέλος του 2025, βάσει των προβλέψεων του Ταμείου Ανάκαμψης, θα έχουν εγκατασταθεί σταθμοί αποθήκευσης συνολικής ισχύος περί τα 1500 MW εκ των οποίων τα 800-900 MW θα προέρχονται κυρίως από συστήματα αποθήκευσης περιορισμένης χωρητικότητας (π.χ. συσσωρευτές) και περί τα 700 MW από συστήματα αποθήκευσης μεγάλης χωρητικότητας (π.χ. σταθμοί αντλησιοταμίευσης).
Οι κύριες παρεμβάσεις του σχεδίου νόμου είναι:
Αναμόρφωση της αδειοδοτικής διαδικασίας για την εγκατάσταση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Εισαγωγή προβλέψεων σχετικά με την αδειοδότηση σταθμών παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με ενσωματωμένη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, που είτε έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν ενέργεια από το σύστημα μεταφοράς ή το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε όχι.
Μεταβατικές διατάξεις για τη συμμόρφωση των υφιστάμενων αδειών και εκκρεμών αιτήσεων για την αδειοδότηση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με το νέο πλαίσιο.
Τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Είναι τα έργα αμιγούς αποθήκευσης, δηλαδή μεμονωμένοι σταθμοί αποθήκευσης για τα οποία η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας θα χορηγείται κατ’ αναλογία με τις απαιτήσεις που υφίστανται για τα Ειδικά Έργα ΑΠΕ. Και τα έργα αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς ΑΠΕ.
Ειδικότερα, στην περίπτωση έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με σταθμούς ΑΠΕ, ο σταθμός αποθήκευσης θα λειτουργεί είτε μόνο υποστηρικτικά του σταθμού ΑΠΕ (η αποθήκη είναι πίσω από τον σταθμό ΑΠΕ – κατάντη του μετρητή) και δεν θα απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Βεβαίωση
Παραγωγού όπως τα συνήθη έργα ΑΠΕ και θα έχει δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση. Είτε θα μπορεί να απορροφά ενέργεια από το δίκτυο, οπότε και θα λαμβάνει Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικών Έργων ΑΠΕ χωρίς να έχει τη δυνατότητα να λάβει λειτουργική ενίσχυση.
Αύξηση χωρητικότητας στο ηλεκτρικό δίκτυο
Μία από τις μεγάλες παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ στο νομοσχέδιο είναι ότι δίνει την δυνατότητα στους Διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας να επιβάλλουν περιορισμούς στην έγχυση ηλεκτρισμού στο δίκτυο, οι οποίοι δεν θα υπερβαίνουν το 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α. της εκάστοτε περιοχής.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), κατόπιν εισήγησης των Διαχειριστών που θα βασίζεται σε μελέτη κόστους – οφέλους και θα λαμβάνει υπόψη το επίπεδο διείσδυσης ενέργειας που επιτυγχάνεται από έργα ΑΠΕ. Με την εφαρμογή περιορισμών έγχυσης, δίνεται η δυνατότητα ένταξης στο ηλεκτρικό δίκτυο περισσότερων μονάδων ΑΠΕ.
Επίσης, προβλέπεται ότι μέσα σε 45 μέρες από την ψήφιση του σχεδίου νόμου, ο ΔΕΔΔΗΕ υπολογίζει τα διαθέσιμα περιθώρια ισχύος όλων των Υποσταθμών στο δίκτυο διανομής.
