Στους τόπους που γράφηκε το Έπος του 40… Στα μέρη που βρίσκονται πρόχειρα θαμμένοι χιλιάδες πεσόντες..
Στη Δρόπολη, το Αργυρόκαστρο, την Κλεισούρα, την Κορυτσά, την Χιμάρα.. Πτυχές της ιστορίας.. Της νίκης και της ήττας. Ιστορίας όμως ζωντανής. Στα μάτια και τις ψυχές ανθρώπων που έβγαλαν τις σημαίες στο πέρασμα του Ελληνικού στρατού και λίγους μήνες μετά τους αποχαιρέτησαν μοιράζοντας τα κόκκινα αυγά που ετοίμαζαν για το Πάσχα και βάζοντας τις σημαίες στα σεντούκια..
Λιγοστοί θυμούνται ακόμη που έπεσαν τα παλικάρια.. Πρόχειροι τάφοι, χωρίς καντήλι και κερί.. Για χιλιάδες Έλληνες που θυσιάστηκαν στα Αλβανικά βουνά υπερασπιζόμενοι τα υψηλά ιδανικά και μία Ευρώπη που σχεδόν στο σύνολό της παραδινόταν στο φασισμό!
Πάνω από οκτώ χιλιάδες Έλληνες, στρατιώτες, αξιωματικοί και εθελοντές δεν επέστρεψαν ποτέ. Για δεκαετίες θαμμένοι άλλοι σε γνωστά σημεία κι άλλοι σε άγνωστα!
Τα τελευταία χρόνια και μετά από καθυστέρηση δεκαετιών η Ελλάδα κάνει πράξη το χρέος της.
Με αργούς ρυθμούς, που συχνά επιβάλλουν οι συνθήκες, ξεκίνησε και συνεχίζεται η εκταφή, η ταυτοποίηση και ο ενταφιασμός των νεκρών μας στην Αλβανία.
Η αρχή έγινε τον Ιούλιο του 2018… 78 χρόνια μετά το Έπος. Τα οστά εκατό Ελλήνων στρατιωτών που βρισκόταν στο πρόχειρο νεκροταφείο στο Ντραγκότι οδηγήθηκαν στο στρατιωτικό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες.
Ακολούθησαν κι άλλοι.. Στην αιώνια κατοικία.. Στην Κλεισούρα, κάτω από το ύψωμα που έγινε θρύλος..
Και πολλοί που περιμένουν ακόμη..
Στην Κορυτσά, την Χιμάρα, τους Αγίους Σαράντα..
Κάθε χρόνο οι μέρες αυτές για τον Ελληνισμό στην Αλβανία είναι διαφορετικές.. Είναι οι μνήμες ενός Έπους που ζωντανεύουν στον τόπο που γράφτηκε.. Εκεί που έμελλε χιλιάδες ήρωες να γίνουν αθάνατοι..
