Σοβαρές ανακατατάξεις στον κατασκευαστικό κλάδο φέρνουν οι αλλαγές που δρομολογεί το υπουργείο Υποδομών από τον Σεπτέμβριο για τα εργοληπτικά πτυχία, τη στελέχωση των τεχνικών εταιριών, τα τιμολόγια στα δημόσια έργα και στο μοντέλο προκήρυξης των διαγωνισμών. Οι αλλαγές έρχονται, μάλιστα, σε μια περίοδο που για πρώτη φορά έπειτα από επτά χρόνια αναμένεται να αυξηθεί η ζήτηση τσιμέντου, όπως επισημαίνεται και στην έκθεση εξαμήνου της ΤΙΤΑΝ, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στην υλοποίηση των έργων υποδομών και ειδικά των οδικών αξόνων.
Την ίδια στιγμή που αρχίζει να ανασαίνει η αγορά δημοσίων έργων, «οι προσδοκίες για την ιδιωτική οικοδομή είναι πολύ συγκρατημένες, παρά τη μικρή βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα». Επιπλέον, η κατασκευαστική δραστηριότητα στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης (που αποτελούσε προνομιακό πεδίο για τους Ελληνες εργολάβους) «κινείται στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, δίχως να διαφαίνονται προοπτικές ουσιαστικής ανάκαμψης εντός του 2014».
Στην κατασκευαστική αγορά κυκλοφορούν φήμες σύμφωνα με τις οποίες επιχειρηματίες του κλάδου επιδιώκουν να δημιουργήσουν νέο ισχυρό σχήμα που θα καταταχθεί στην ανώτατη (7η) τάξη του εργοληπτικού πτυχίου, στην οποία σήμερα έχουν παραμείνει (εν ενεργεία και με δυνατότητα ανάληψης έργων) μόνο πέντε όμιλοι. Πρόκειται για την ΕΛΛΑΚΤΩΡ, την J&P ΑΒΑΞ, τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τη ΜΕΤΚΑ του ομίλου Μυτιληναίου και την Intrakat του ομίλου Intracom Holdings. Η ΜΕΤΚΑ, που αποτελεί την τελευταία είσοδο στο κλειστό κλαμπ των ισχυρών εργολάβων, κατάφερε πρόσφατα να πάρει σημαντική εργολαβία της ΕΡΓΟΣΕ, παρά την απίστευτη αντίδραση των υπόλοιπων τεσσάρων κατασκευαστών, οι οποίοι στην ουσία μοιράζονται τα τελευταία χρόνια τα έργα του ΟΣΕ με χειρουργικό νυστέρι.
Τώρα όλοι ψάχνουν ποιο θα είναι το νέο σχήμα που επιθυμεί να εισαχθεί στην ανώτατη τάξη με τις φήμες να επικεντρώνονται σε όμιλο που εμφανίζεται την τελευταία τριετία εξαιρετικά κινητικός στον χώρο των ΣΔΙΤ καθώς και σε διαγωνισμούς του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ). Τα προβλήματα (ρευστότητας, εσωτερικών ισορροπιών) που έχουν κάποιοι εκ των μεγάλων ομίλων αφήνουν, πάντως, περιθώρια κινήσεων για κάποιους φιλόδοξους μικρότερους, υπό την προϋπόθεση ότι εν όψει του επόμενου ΕΣΠΑ η αγορά δημοσίων έργων θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά ύστερα από πολλά χρόνια συνεχούς υποχώρησης. Ελπίδες ότι μπορεί να διατηρήσουν το εργοληπτικό πτυχίο της ανώτατης τάξης έχουν και κάποιοι εκ των προβληματικών εργολάβων του Χρηματιστηρίου, όπως η Μηχανική, αν και πρέπει να προηγηθεί συμφωνία με τις τράπεζες.
Με βάση τις αλλαγές στα εργοληπτικά πτυχία (καταργήθηκαν τα κατώτερα όρια προϋπολογισμού έργων όπου μπορεί να συμμετάσχει μια τεχνική εταιρία ανάλογα με την τάξη πτυχίου που ανήκει και σύντομα καταργούνται και τα ανώτερα) η αγορά κατασκευών αλλάζει χαρακτηριστικά. Επειτα από χρόνια πιέσεων, η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών υποσχέθηκε ότι θα βάλει τέλος στη σημερινή φαιδρότητα της εικονικής στελέχωσης. Οι τεχνικές εταιρίες για να ενταχθούν σε μια τάξη πτυχίου υποχρεούνται να απασχολούν συγκεκριμένο αριθμό μηχανικών (με συγκεκριμένο πτυχίο). Ενίοτε οι συγκεκριμένοι μηχανικοί δεν εργάζονται στην εταιρία, απλώς έχουν μισθώσει το πτυχίο τους!
Τώρα η διοίκηση του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), που συναντήθηκε την Τρίτη με τον υπουργό Υποδομών Μ. Χρυσοχοΐδη, υποστηρίζει ότι η στελέχωση των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι ευθέως ανάλογη με το είδος και τον προϋπολογισμό του ανεκτέλεστου έργου και, μάλιστα, να προβλέπεται συγκεκριμένη στελέχωση ανάλογα με το έργο που κάθε επιχείρηση αναλαμβάνει. Σύμφωνα με τα στελέχη του ΣΑΤΕ, «ο υπουργός έδειξε να κατανοεί την ορθότητα του επιχειρήματος, στο οποίο τελικώς συμφώνησε και ο πρόεδρος του ΤΕΕ Χ. Σπίρτζης, που ήταν στη συνάντηση». Οι εργολάβοι υποστηρίζουν ότι χρειάζονται άμεσες αλλαγές, καθώς «στην παρούσα οικονομική συγκυρία είναι ανεπίτρεπτη η διατήρηση εικονικής στελέχωσης των επιχειρήσεων».
Πώς θα μπουν κι άλλοι στους διαγωνισμούς
Οι εκπρόσωποι των τεχνικών εταιριών υποστηρίζουν ότι με την κατάργηση των κατώτατων και ανώτατων ορίων και τις αλλαγές στους διαγωνισμούς δημοσίων έργων (που θα εφαρμοστούν από τα μέσα του 2015 με βάση το τελευταίο πολυνομοσχέδιο) δίνεται η δυνατότητα ώστε κάθε εταιρία να αναλαμβάνει συμβάσεις ανάλογα με την πραγματική της δυνατότητα και εμπειρία. Την Τρίτη ο Μ. Χρυσοχοΐδης ενημέρωσε τη διοίκηση του ΣΑΤΕ ότι έως τις 15 Σεπτεμβρίου θα δοθεί για διαβούλευση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο θα αντιμετωπίζονται όλα τα ζητήματα που σήμερα ρυθμίζονται μέσω του μητρώου εργοληπτικών επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ).
Σε ανακοίνωση του ΣΑΤΕ αναφερόταν: «Ο υπουργός διευκρίνισε πως αντίστοιχη δυνατότητα με αυτή που παρέχεται πλέον στις μεγάλες εταιρίες να μετέχουν σε δημοπρασίες μικρότερων έργων θα έχουν και οι μικρότερες εταιρίες για τα μεγάλα έργα, και αυτό θα προβλέπεται σαφώς με το Π.Δ. με συγκεκριμένα κριτήρια. Η οριστικοποίηση του Π.Δ. θα γίνει ως το τέλος Οκτωβρίου, αφού ληφθούν υπόψη και οι απόψεις των φορέων». Το ενδιαφέρον είναι ότι ως τότε τα μεγάλα έργα άνω των 50.000.000 ευρώ θα αποτελούν προνομιακό πεδίο των πέντε εργολάβων της ανώτατης τάξης.
Ο κ. Χρυσοχοΐδης υποστήριξε ότι μέσα στον Σεπτέμβριο θα φέρει προς ψήφιση νομοσχέδιο στο οποίο θα συμπεριληφθεί η προσωρινή ρύθμιση -και έως την υλοποίηση του Παρατηρητηρίου Τιμών- με την οποία θα αντιμετωπίζονται τα προβλήματα που δημιουργεί ο απαρχαιωμένος μηχανισμός αναθεώρησης τιμών δημόσιων έργων.
