Στη χρήση σόναρ που χρησιμοποιήθηκε σε στρατιωτική άσκηση του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 27 Νοεμβρίου και 2 Δεκεμβρίου στη νότια Αδριατική, αποδίδονται οι μαζικοί εκβρασμοί ζιφιών στη δυτική Κέρκυρα από τις 30 Νοεμβρίου και μετά. Παρ’ όλο που οι Ελληνες επιστήμονες αναμένουν τα αποτελέσματα των ιστολογικών εξετάσεων των νεκρών ζώων, θεωρούν δεδομένο ότι ο θάνατός τους προήλθε από τα ηχοεντοπιστικά συστήματα σόναρ που χρησιμοποιήθηκαν από το ιταλικό Πολεμικό Ναυτικό.
«Σε ό,τι αφορά το περιστατικό στην Κέρκυρα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία από τα χαρακτηριστικά του εκβρασμού, που ονομάζεται ατυπικός μαζικός εκβρασμός, ότι αιτία είναι πολύ ισχυροί ανθρωπογενείς ήχοι. Γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Εκείνη τη μέρα στην περιοχή γίνονταν στρατιωτικές ασκήσεις από το ιταλικό ναυτικό στην περιοχή του Κόλπου του Τάραντα», λέει ο Αλέξανδρος Φραντζής, επιστημονικός υπεύθυνος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών ΠΕΛΑΓΟΣ.
«Είναι ένα περιστατικό που δεν συμβαίνει για πρώτη φορά και συμπτωματικά ή μη η ανακάλυψη της αιτίας ξεκίνησε εδώ στην Ελλάδα πριν από πολλά χρόνια όταν το 1996 συνέβη ένας αντίστοιχος μαζικός εκβρασμός, πάλι ζιφιών, ενός κητώδους μεσαίου μεγέθους το οποίο φτάνει τα 5,5 ίσως και 6 μέτρα», επισημαίνει ο Αλέξανδρος Φραντζής. «Τουλάχιστον 20 από αυτά τα ζώα εκβράστηκαν στον Κυπαρισσιακό το Μάιο του 1996 και πέθαναν όλα.
Τότε ασχοληθήκαμε με το περιστατικό και ανακαλύψαμε για πρώτη φορά στον κόσμο – και γι’ αυτό έγινε και σάλος διεθνώς – ότι οφειλόταν σε στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ που γινόταν στην περιοχή, εκείνες ακριβώς τις μέρες που εκβράστηκαν τα ζώα, στις οποίες γινόταν χρήση ενός στρατιωτικού σόναρ που εκπέμπει ήχους πολύ μεγάλης έντασης και χαμηλής ή μεσαίας συχνότητας».
Οπως εξηγεί ο κ. Φραντζής «αυτό το σόναρ αναζητεί εχθρικά υποβρύχια, αλλά είναι τόσο δυνατός ο ήχος που αν εκπεμφθεί στο κατάλληλο βάθος στις ακτές της Μεγάλης Βρετανίας, με τις κατάλληλες συνθήκες μπορεί να γίνει ακουστό στις απέναντι ακτές του Ατλαντικού στην Αμερική. Μιλάμε για ήχους εξαιρετικά καταστροφικούς για το περιβάλλον».
Και συνεχίζει: «Τότε λοιπόν ήταν η πρώτη φορά που ανακαλύφθηκε διεθνώς ότι αυτοί οι εκβρασμοί οφείλονται σ’ αυτό το λόγο. Την επόμενη χρονιά επαναλήφθηκαν μαζικοί εκβρασμοί στο Ιόνιο, αυτή τη φορά λίγο βορειότερα στην Κεφαλονιά, κυρίως στη Ζάκυνθο και στη Λευκάδα και υπήρξε πάλι άσκηση του ΝΑΤΟ. Σε ό,τι αφορά την εκτίμηση για τα αίτια του εκβρασμού των ζιφιών στην Κέρκυρα ο κ. Φραντζής εξηγεί: «Τυπικός μαζικός εκβρασμός είναι αυτός που συνήθως προέρχεται από περιοχές όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, όπου ένα μεγάλο κοπάδι από κητώδη – μπορεί αυτά να είναι μαυροδέλφινα φυσητήρες, ψευδόρκες – εκβράζεται όλο μαζί σε μια παραλία. Αν και τα αίτια στον τυπικό μαζικό εκβρασμό δεν είναι ξεκάθαρα, το βέβαιο είναι ότι, εξαιτίας της κοινωνικής φύσης αυτών των ζώων, επειδή καποια οδηγούνται προς την ακτή τα υπόλοιπα ακολουθούν παραμένοντας στο ίδιο κοπάδι λόγω αλληλεγγύης, κοινωνικής συνοχής κ.τ.λ.».
