Καθηλωτικός ήταν ο Ευθύμιος Καξίρας, ο Γιαννιώτης Καθηγητής του Χάρβαρντ με διεθνή καταξίωση και αναγνώριση, στην ομιλία που έκανε, καλεσμένος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ιωαννίνων, στην κατάμεστη αίθουσα της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
Ανάμεσα σε κείνους που παρακολούθησαν την ομιλία ήταν πολλοί μαθητές οι οποίοι στο τέλος έκαναν ερωτήσεις και πήραν απαντήσεις.
Η υπολογιστική επιστήμη και η τεχνητή νοημοσύνη αποτέλεσαν το βασικό θέμα το οποίο ανέπτυξε ο κ. Καξίρας.
Με λόγο που συνδύαζε επιστημονική ανάλυση, εκπαιδευτική οπτική και φιλοσοφικό στοχασμό, ο σπουδαίος επιστήμονας, επικεντρώθηκε στις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στην επιστήμη και τη βιομηχανία, παρουσιάζοντας μελέτες που δείχνουν θεαματική αύξηση της καινοτομίας και της παραγωγικότητας σε εταιρείες που αξιοποιούν σχετικά εργαλεία.
Την ίδια στιγμή, έθεσε κρίσιμα ερωτήματα: «Ποιος επιλέγει τα θέματα προς επίλυση; Για ποιους σκοπούς χρησιμοποιούνται αυτά τα εργαλεία; Ποιος πληρώνει;» Επεσήμανε ότι τα πιο προηγμένα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται να καταστούν προνόμιο των λίγων, λόγω του υψηλού κόστους χρήσης και των τεράστιων ενεργειακών απαιτήσεων, οι οποίες φτάνουν σε σημείο ώστε μεγάλες εταιρείες να σχεδιάζουν δικά τους πυρηνικά εργοστάσια για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη για διαφάνεια και δημόσιο έλεγχο, με τον καθηγητή να υπογραμμίζει πως τα σύγχρονα μοντέλα βασίζονται σε έρευνες που χρηματοδοτήθηκαν από τους φορολογούμενους. Όπως ανέφερε, «δεν υπάρχει καμία σκέψη [από τις εταιρείες] να δώσουν πίσω κάτι στην κοινωνία», τονίζοντας ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να διασφαλίσουν την ανοιχτή πρόσβαση σε εργαλεία και γνώσεις που προήλθαν από δημόσια επένδυση.
Δηλώνοντας μη ειδικός, ο κορυφαίος του Χάρβαντ, κατέθεσε τον προβληματισμό του για την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης επισημαίνοντας ότι υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα στο παρελθόν.
«Δεν είμαι ειδικός και μόνο κάποιες σκέψεις μπορώ να δώσω, κάποια ερωτήματα και ίσως με το διάλογο βρούμε τις κατάλληλες λύσεις και τα κατάλληλα πλαίσια.. Αυτά τα εργαλεία με τις τεράστιες ικανότητες που έχουν δεν πρέπει να ξεφύγουν από τον έλεγχο της ανθρωπότητας και να οδηγήσουν σε εξελίξεις που είναι και απρόβλεπτες και ίσως καταστροφικές. Έχουμε και στο παρελθόν παραδείγματα όπου τεχνολογίες οδήγησαν σε καταστροφές» ανέφερε στην ομιλία του.
Ένα σημαντικό τμήμα της ομιλίας του αφορούσε τη γλώσσα – όχι μόνο τα μαθηματικά, αλλά και τη φυσική γλώσσα.
Ο Ευθύμιος Καξίρας διατύπωσε προσωπικά «θεωρήματα», όπως: «Όσο καλύτερα μπορείς να μιλήσεις, τόσο πιο καθαρά σκέφτεσαι» και «Όσο πιο καθαρά σκέφτεσαι, τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχεις να μιλήσεις καλύτερα», επισημαίνοντας πως η γλωσσική παιδεία είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της σκέψης. Εξήρε μάλιστα την ελληνική γλώσσα ως εξαιρετικά δομημένη και κατάλληλη για τη διαμόρφωση σαφούς νοητικής έκφρασης.
Σε μια αποστροφή με έμμεσο κοινωνικό ή πολιτικό τόνο, αναφερόμενος στον μάνατζερ του μπέιζμπολ Yogi Berra – σύμβολο ανθρωπιάς και χιούμορ της αμερικανικής κουλτούρας – ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αυτόν τον αναφέρω γιατί ήταν από τους ανθρώπους που με την ανθρωπιά τους και το χιούμορ τους μας έκαναν να αγαπήσουμε την Αμερική, να μας αρέσει η Αμερική. Ας μην κάνω κανένα σχόλιο για το παρόν. Τέλος πάντων.»
Η ομιλία ολοκληρώθηκε με τα λόγια του μεγάλου Έλληνα Σωκράτη.. «Το πιο σημαντικό πράγμα που έμαθα είναι: έν’ οίδα ό,τι δεν οίδα.»
Όπως εξήγησε, η φράση αυτή εκφράζει τη βαθιά συνειδητοποίηση ότι όσο περισσότερο μαθαίνει κανείς, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται το εύρος της άγνοιας – όχι ως απογοήτευση, αλλά ως πηγή ευτυχίας, γιατί η γνώση είναι ουσιαστικά άπειρη και πάντα διαθέσιμη προς αναζήτηση.
Τον Ευθύμιο Καξίρα προλόγισαν εκπρόσωποι του Συλλόγου Φροντιστών ευχαριστώντας τον για την παρουσία στην πόλη και ο Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γεώργιος Φλούδας.
