Η εγγραφή του Ζαγορίου ως πολιτιστικό τοπίο στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO είναι το αποτέλεσμα μιας διαδρομής που ξεκίνησε πριν από δέκα και πλέον χρόνια, πάγωσε και επανεκκίνησε το 2019.
Το αποτέλεσμα χαιρετίστηκε και πανηγυρίζεται σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο. Ο Πρωθυπουργός έκανε το δικό του σχόλιο, η Υπουργός Πολιτισμού το ίδιο, ανακοινώσεις υπήρξαν από την Περιφέρεια Ηπείρου και τον τοπικό Δήμο.
Όλοι διαπιστώνουν νέες προοπτικές για το Ζαγόρι όμως δεν προκύπτει από πουθενά και με σαφήνεια τι ακριβώς σημαίνει η ένταξη αυτή και ποιες δεσμεύσεις έχει αναλάβει η περιοχή.
Το Υπουργείο Πολιτισμού σε ανακοίνωσή του την Τετάρτη, μιλά για αυξημένο καθεστώς προστασίας χωρίς ωστόσο να παρέχει περισσότερες διευκρινίσεις.
Διευκρινίσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο διαχείρισης που συνόδευε το φάκελο αλλά δεν είναι ευρέως γνωστό.
«Η Εγγραφή του Ζαγορίου ως πολιτιστικό τοπίο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία της χώρας μας. Για πρώτη φορά, εγγράφεται στον Κατάλογο ένα πολιτιστικό αγαθό της Ελλάδας, το οποίο αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της νεώτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Για πρώτη φορά εγγράφεται ένα ελληνικό αγαθό ως πολιτιστικό τοπίο, που σημαίνει ότι το Ζαγόρι έχει πλέον αυξημένη προστασία ως μοναδικής αξίας πολιτιστικό αγαθό, αλλά και ως πολύτιμο στοιχείο του ευρύτερου περιβάλλοντος, που διατηρείται σχεδόν αλώβητο.
Η εγγραφή του Ζαγορίου ως πολιτιστικού τοπίου σημαίνει ενισχυμένη προστασία του πολιτιστικού και του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς το συγκεκριμένο αγαθό αποτελεί το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης ανθρώπου και φύσης» σημειώνει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση.
Η Επιτροπή, βασιζόμενη και στην αξιολόγηση του αρμόδιου συμβουλευτικού οργάνου της του ICOMOS, αναγνώρισε την Εξέχουσα Οικουμενική Αξία της αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Αναγνώρισε επίσης την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πολλά μέλη της Επιτροπής, βασιζόμενα στις εισηγήσεις τόσο του αρμόδιου συμβουλευτικού οργάνου IUCN, όσο και των δικών τους εμπειρογνωμόνων, τόνισαν την ιδιαίτερη σημασία της βιοποικιλότητας του φυσικού περιβάλλοντος των Ζαγοροχωρίων και επαίνεσαν την Ελλάδα για το διαχειριστικό σχέδιο, που περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στον φάκελο υποψηφιότητας, και το οποίο προβλέπει ίση προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος.
Η σύσταση για πιθανή μελλοντική διεύρυνση των ορίων (boundaries) του εγεγγραμένου αγαθού, ώστε να περιλάβει μεγαλύτερο τμήμα του φυσικού τοπίου της βόρειας Πίνδου και να αναγνωριστεί έτσι και η βιοποικιλότητα της περιοχής ως παγκόσμιο αγαθό, αποτελεί ήδη μια αναγνώριση της μεγίστης σημασίας της.
