Πραγματοποιήθηκε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο η συζήτηση και υπερψηφίστηκε την Πέμπτη η έκθεση που εγκρίνει την πρόταση της Κομισιόν για την τροποποίηση του Κανονισμού σχετικά με τα μέσα επιμερισμού του κινδύνου για τέσσερα κράτη-μέλη που πλήττονται από την οικονομική κρίση, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν μεγάλα αναπτυξιακά έργα και έργα υποδομών που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής.
Η πρόταση είχε υπερψηφισθεί από την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης του ΕΚ στις 20 Μαρτίου.
Με την απόφαση αυτή το 10% των συνολικών κεφαλαίων του ΕΣΠΑ (δηλαδή ποσό της τάξεως των 2 έως 2,5 δισ. ευρώ) μπορούν να αξιοποιηθούν ως εγγύηση (cash collateral), ακόμα και για μη επιλέξιμες δαπάνες, και με τη μόχλευση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ή άλλων τραπεζών επί του ποσού αυτού, τα διαθέσιμα κεφάλαια (ανάλογα με τη μόχλευση) να αυξηθούν ακόμα και στα 5 με 6 δισ. ευρώ.
Τα κεφάλαια αυτά μπορούν να διατεθούν για την επανεκκίνηση μεγάλων έργων, όπως οι αυτοκινητόδρομοι ή ενεργειακά έργα όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα «Ήλιος».
Αυτό σημαίνει ότι υπό προϋποθέσεις, εφόσον δηλαδή δεν έχουμε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, τα πρώτα κεφάλαια μπορούν να αρχίσουν να εκταμιεύονται ακόμα και από τον Ιούνιο.
Ήδη, οι σχετικές διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με την Κομισιόν έχουν προχωρήσει αρκετά σε αυτό το θέμα και σύντομα αναμένεται και η οριστική συμφωνία.
Τα «μέσα επιμερισμού του κινδύνου» θα προκύψουν από την υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΤΕπ ή ενός εθνικού ή διεθνούς χρηματοπιστωτικού ιδρύματος το οποίο παρέχει εγγυήσεις.
Επομένως, η ΕΕ καλύπτει ένα μέρος του κινδύνου που συνδέεται με ιδιωτικό δανεισμό ή παροχή εγγυήσεων στους τελικούς δικαιούχους και, κατά τον τρόπο αυτόν, έχει καταλυτική δράση όσον αφορά την πρόσθετη ιδιωτική χρηματοδότηση. Έτσι μπορούν να υποστηριχθούν επί τόπου περισσότερα έργα.
Αυτό δεν θα αλλάξει τη συνολική διάθεση των κονδυλίων για την πολιτική συνοχής της χώρας για την περίοδο 2007-2013 και δεν θα έχει επίπτωση στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Τα κράτη μέλη αναμένεται να εγκρίνουν την πρόταση έως το τέλος Μαΐου.
Στόχος της αλλαγής είναι η παροχή κεφαλαιακών συνεισφορών στο μέσο επιμερισμού του κινδύνου, επιστρέφοντας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κονδύλια που δεν έχουν δεσμευτεί ακόμη στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, και η σύναψη συμφωνίας συνεργασίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είτε με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είτε με εθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς δημοσίου δικαίου με αποστολή δημόσιας υπηρεσίας.
Στόχος είναι να καλυφθεί η διάθεση ποσών που χορηγούνται ως εγγυήσεις και δάνεια καθώς και άλλες χρηματοδοτικές διευκολύνσεις που παρέχονται στο πλαίσιο επιμερισμού του κινδύνου. Ο ακριβής επιμερισμός των κινδύνων (δείκτης μόχλευσης) πρέπει κατά μέσο όρο να έχει την αναλογία 1 προς 1,5 τουλάχιστον του ποσού της συνεισφοράς της Ένωσης στο μέσο επιμερισμού του κινδύνου.
Η πρόταση αυτή αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των σοβαρών εμποδίων (κυρίως η έλλειψη ρευστότητας) με τα οποία έχουν έρθει αντιμέτωπα ορισμένα κράτη, και ιδίως η Ελλάδα, όσον αφορά τη συγκέντρωση της αναγκαίας ιδιωτικής χρηματοδότησης για την υλοποίηση έργων υποδομής και παραγωγικών επενδύσεων, τα οποία έχουν επιλεγεί για συγχρηματοδότηση στο πλαίσιο των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής.
Με αυτό τον τρόπο, επομένως, ανοίγει ο δρόμος για να αποδεσμευτούν πόροι για την επιτάχυνση της υλοποίησης των μεγάλων έργων.
Το μέτρο προβλέπεται για χώρες που λαμβάνουν ειδική μακροοικονομική βοήθεια: σήμερα, οι χώρες αυτές είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Ωστόσο, θα εφαρμόζεται μόνο ύστερα από αίτηση του κράτους μέλους (μέχρι σήμερα ζητήθηκε μόνο από την Ελλάδα).
Ο στόχος είναι να ξεκινήσουν έργα που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ ή το Ταμείο Συνοχής, τα οποία σήμερα έχουν σταματήσει λόγω των οικονομικών περιορισμών. Αυτό συμβαίνει ιδίως στην περίπτωση έργων υποδομής που παράγουν καθαρά έσοδα (όπως οι αυτοκινητόδρομοι με διόδια), η αξία των οποίων δεν μπορεί να καλυφθεί από χρηματοδότηση μέσω της πολιτικής για τη συνοχή.
Το ίδιο συμβαίνει επίσης στην περίπτωση των επενδύσεων για τις οποίες υπάρχει ανώτατο όριο για τη μέγιστη επιτρεπτή κρατική ενίσχυση, το οποίο ορίζεται από τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις (όπως επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις). Μόνο στην Ελλάδα η υλοποίηση έργων υποδομής στον τομέα των μεταφορών μπορεί να δημιουργήσει περίπου 50.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ και α΄αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης Γιώργος Σταυρακάκης, στην παρέμβασή του στην Ολομέλεια, δήλωσε ότι η δημιουργία μέσων επιμερισμού του κινδύνου αναδεικνύει, για ακόμα μια φορά, την σημασία και την προστιθέμενη αξία της Πολιτικής Συνοχής ως ένα απαραίτητο εργαλείο που στοχεύει να καλύψει τις επενδυτικές ανάγκες των περιφερειών και των κρατών-μελών.
Υπογράμμισε ότι η Πολιτική Συνοχής συνεισφέρει ακόμα μία φορά τα μέγιστα στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας, την ανάπτυξη και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις αναμένεται να δημιουργηθούν μόνο στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα θα επιτευχθεί και η ολοκλήρωση του ελληνικού τμήματος των έργων του Άξονα 7 του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών.
Ο κ. Σταυρακάκης, τόνισε ότι για να «ξεμπλοκάρουν» τα μεγάλα έργα περιφερειακής ανάπτυξης, τα οποία έχουν σταματήσει στις χώρες που πλήττονται από την κρίση, και να γίνει η όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των συγκεκριμένων μέσων, η μόχλευση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 ή και 3 φορές μεγαλύτερη από το ποσό που θα δεσμευτεί από τα κονδύλια της Πολιτικής Συνοχής (ΕΣΠΑ).
Επιπλέον, ανέδειξε ως εξαιρετικά σημαντικό θέμα, η επιλογή των έργων αυτών να γίνει με γνώμονα τις εθνικές προτεραιότητες, έτσι ώστε να έχουν την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα.
Τέλος, εξέφρασε την απογοήτευσή του για την ακατανόητη στάση κάποιων κρατών, τα οποία επιθυμούν να μειώσουν τους πόρους της Πολιτικής Συνοχής για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, το οποίο συνεπάγεται την μείωση του πιο σημαντικού κινητήριου μοχλού ανάπτυξης που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει την κρίση.
