Δεκαπενταύγουστο σημαίνει αντάμωμα… Αντάμωμα σε κάθε γωνιά της Ηπείρου με την επιστροφή όσων ξενιτεύτηκαν και εκείνων που επιστρέφουν στα χωριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα…
Δεκαπενταύγουστο σημαίνει γιορτή. Μια γιορτή που συνοδεύεται από τα ξεχωριστά ήθη και έθιμα σε κάθε χωριό της Ηπείρου. Παραδόσεις αιώνων που πέρασαν στην καθημερινότητα κι έγιναν ένα με αυτή.
Δεκαπενταύγουστο σημαίνει κατάνυξη.. Σε μοναστήρια και ναούς που φτιάχτηκαν για να τιμήσουν την Θεοτόκο. Σχεδόν σε κάθε χωριό.. Σε Βυζαντινά εξωκλήσια, σε μεγαλοπρεπή μοναστήρια, σε εκκλησίες.
Από τα Τζουμέρκα μέχρι τον Σμόλικα και από τους Φιλιάτες, μέχρι την Άρτα και την Πρέβεζα, στους «δρόμους της Παναγιάς» κάθε χρόνο συρρέουν πιστοί για να γιορτάσουν στις εκκλησιές της, τη μεγάλη μέρα της Ορθοδοξίας.
Στην Άρτα δύο μοναδικά έθιμα, το πρώτο στα ορεινά Θεοδώριανα και το δεύτερο στο Μοναστήρι του Θεοτοκιού, προσδίδουν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα στον Δεκαπενταύγουστο.
Στα 1000 μέτρα υψόμετρο, εκεί που αρχίζουν τα λιβάδια της Κωστηλάτας στα Θεοδώριανα, βρίσκεται το ξωκλήσι της Παναγιάς και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου. Ο εορτασμός είναι διήμερος και τα έθιμα αναβιώνουν με τον παραδοσιακό χορό «διπλοκάγκελο», αλλά και με τη λιτάνευση της εικόνας από το ξωκλήσι στο χωριό.
Το κτύπημα της καμπάνας το πρωί, οδηγεί τους πιστούς στο εκκλησάκι της Κοίμησης της Θεοτόκου στην είσοδο του οροπεδίου της Κωστηλάτας, όπου χρειάζεται να περπατήσουν 40 λεπτά με τα πόδια. Όταν τελειώσει η θεία λειτουργία, ξεκινάει η λιτάνευση της εικόνας από το ξωκλήσι μέχρι την πλατεία των Θεοδώριανων. Καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής, οι καμπάνες δεν σταματούν να χτυπούν χαρμόσυνα. Όταν η εικόνα φτάσει στο προαύλιο του ενοριακού Ναού του Αη-Γιώργη, γίνεται δέηση και ακολουθεί το προσκύνημα. Στο κεφαλοχώρι των Τζουμέρκων που το χειμώνα ερημώνει για τον Αύγουστο γίνεται το μεγαλύτερο αντάμωμα για το ιστορικό τους, όπως λένε, πανηγύρι της Παναγιάς.
Ανήμερα της γιορτής, αλλά και την επομένη στις 7 το απόγευμα, το κτύπημα της καμπάνας δίνει το σύνθημα. Όλοι συγκεντρώνονται στην πλατεία για να χορέψουν τον παραδοσιακό «διπλοκάγκελο». Τα χέρια δεμένα σταυρωτά, στην πρώτη σειρά οι γυναίκες και πίσω τους οι άνδρες, ενώ με μία φωνή τραγουδούν και χορεύουν, «ψηλά στην Κωστηλάτα».
Επιτάφιος στην καρδιά του καλοκαιριού; Κι όμως ναι! Ο Επιτάφιος της Παναγίας..
Στους πρόποδες της Ολύτσικας, δίπλα στο ποτάμι, το μεταβυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς, στην Αχλαδέα… Ένα κόσμημα για την περιοχή και προσκύνημα για ολόκληρη την Λάκκα Σουλίου.
Εκεί παραμονή Δεκαπενταύγουστου θα στολιστεί ο Επιτάφιος, με λουλούδια και δάφνες και θα ακουστούν τα εγκώμια της Θεοτόκου. Θα γίνει η περιφορά έξω από το Μοναστήρι με την καμπάνα να χτυπά πένθιμα , όπως την Μεγάλη Παρασκευή… Και μετά η ανταλλαγή ευχών και το πανηγύρι.
Κάθε τόπος, κάθε χωριό, έχει την Παναγία του… Και στην καρδιά του καλοκαιριού την γιορτάζει με μεγαλοπρέπεια αποβλέποντας στην χάρη της.
{jathumbnail off}
