Το μπλόκο που έβαλε η Σύνοδος Υπουργών και η Σύνοδος Κορυφής στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για Τίρανα και Σκόπια έκανε ιδιαίτερα επίκαιρη την παρουσίαση του βιβλίου του Αντώνη Φούσα που πραγματεύεται την πορεία των ελληνοαλβανικών σχέσεων και την μακρά διαδρομή της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας. Και στον παλμό της επικαιρότητας κινήθηκαν οι δύο κεντρικές ομιλίες που έγιναν από τον Υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο και τον βουλευτή Θοδωρή Ρουσόπουλο. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος καθήλωσε το εντυπωσιακό πυκνό ακροατήριο και καταχειροκροτήθηκε τόσο στην έναρξη όσο και στην λήξη της ομιλίας του.
Ο πρώην υπουργός ξεκίνησε με μία μικρή αναδρομή. Εξάλλου κορμός του βιβλίου του Αντώνη Φούσα είναι η δίκη των πέντε της Ομόνοιας η οποία έγινε σημάδεψε τις ελληνοαλβανικές σχέσεις το 1994 και το 1995.
Ήταν μία από τις τρεις κρίσεις που χειρίστηκε ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως Υπουργός Τύπου και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Οι άλλες δύο ήταν το ελληνικό εμπάργκο στα Σκόπια και η ακύρωση από την Βουλή της συμφωνία για το δίκαιο της θάλασσας που σχετίζεται με την υφαλοκρηπίδα και τις Οικονομικές Ζώνες.
Στη δίκη των πέντε παραβρέθηκε διακομματική επιτροπή της Βουλής στην οποία μετείχε και ο Αντώνης Φούσας.
Η παρουσία της διακομματικής ήταν αποτέλεσμα συνεννόησης των πολιτικών αρχηγών της εποχής εκείνης και όπως τόνισε ο κ. Βενιζέλος η άσκηση εξωτερικής πολιτικής είναι κρατικό ζήτημα που απαιτεί συνεννόηση.
Στην πορεία οι ελληνοαλβανικές σχέσεις μπήκαν σε μία περίοδο ομαλότητας.
«Προοπτική και μέλλον για την ελληνικό μειονότητα που θα ενίσχυε το status αποτελεί η ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαική Ένωση», τόνισε ο Ευάγγελος Βενιζέλος και θύμισε πως το 2014, η ελληνική κυβέρνηση στήριξε έμπρακτα την διαδικασία ώστε η Αλβανία να λάβει την ιδιότητας της υποψήφιας χώρας.
Επίσης το 2014 έγινε ένα ακόμη σημαντικό βήμα. Είναι η συμφωνία για τα τοπωνύμια που παρέχει το δικαίωμα στη μειονότητα να αναγράφει και στην ελληνική γλώσσα τα ονόματα χωριών και περιοχών. Η συμφωνία συνοδεύεται από δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών της γείτονος ότι δεν υπάρχει καμία αλυτρωτική διάθεση, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό και για το Τσάμικο Ζήτημα, τόνισε ο κ. Βενιζέλος.
Αυτό που δεν λύθηκε εκείνη την περίοδο είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων συνόρων παρότι είχε επέλθει συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών. «Στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν δεν είχαμε συνέχεια και σήμερα συνιστά μία μεγάλη εκκρεμότητα και προτεραιότητα για την ελληνική εξωτερική πολιτική», τόνισε ο κ. Βενιζέλος επισημαίνοντας ότι η συμφωνία αυτή επηρεάζει και το Αιγαίο.
Ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε εκτενώς στην απόφαση της Ευρωπαικής Ένωσης να μην ανοίξει την ενταξιακή διαπραγμάτευση για την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, τονίζοντας ότι ειδικά για την δεύτερη θα επηρεάσει την εξέλιξη της Συμφωνίας των Πρεσπών η οποία είναι δομημένη στην διαδικασία ένταξης των Σκοπίων στην Ευρώπη Ένωση. Έτσι όσο οι διαπραγματεύσεις δεν αρχίζουν δεν γεννάται υποχρέωση για χρήση στο εσωτερικό της χώρας του ονόματος Βόρεια Μακεδονία.
«Για την Ελλάδα το συμφέρον είναι να υπάρχουν σταθερά Δυτικά Βαλκάνια. Η αστάθεια και οι πολιτικές συγκρούσεις δεν συμφέρουν.. Η ένταξη στην ΕΕ είναι προυπόθεση για σταθερότητα στην περιοχή. Δεν θα έπρεπε η Ευρωπαική Ένωση να εμφανίζεται αναξιόπιστη στην περιοχή. Η Ευρωπαική προοπτική της Αλβανίας είναι η μόνη λύση και για την μειονότητα», τόνισε ο κ. Βενιζέλος.
Ο πρώην Υπουργός αναφέρθηκε και στις εξελίξεις στη Συρία εκφράζοντας την ανησυχία του για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Κατέληξε επισημαίνοντας ότι η εξωτερική πολιτική και τα εθνικά θέματα απαιτούν εθνική ενότητα, γνώση, ειλικρίνεια και διορατικότητα.
Με τις απόψεις του Ευάγγελου Βενιζέλου ως προς τα ενταξιακά ταυτίστηκε και ο Θοδωρής Ρουσόπουλος. Η ένταξη θα σήμαινε εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών, ενίσχυση της ασφάλειας, σταθερή πορεία στην οικονομία.
Η απόφαση να μην ξεκινήσει οι συνομιλίες δεν είναι υπέρ της Ελλάδας και της περιοχής τόνισε ο κ. Ρουσόπουλος.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε γεγονότα που κάλυψε ως δημοσιογράφος τη δεκαετία του ενενήντα όπως ήταν η επίσκεψη του Κώστα Μητσοτάκη στα μειονοτικά χωριά αλλά και σε γεγονότα πρόσφατα όπως οι κατεδαφίσεις στη Χιμάρα για να τονίσει ότι «μόνο μέσα από την ευρωπαϊκή οικογένεια θα αντιμετωπιζόταν τέτοια προβλήματα».
Για το βιβλίο του Αντώνη Φούσα μίλησαν επίσης ο εκπρόσωπος του εκδοτικού οίκου Ανδρέας Σιδέρης, ο Γεώργιος Ανδρειωμένος, Καθηγητής, εισηγητής στην Επιτροπή που βράβευσε το βιβλίο, ο Στέφανος Φούσας, Επ. Καθηγητής, πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας ενώ εικόνες από την ελληνική μειονότητα ξεδίπλωσαν ο Νίκος Υφαντής, πρόεδρος του Ιδρύματος Βορειοηπειρωτικών Ερευνών και ο Βαγγέλης Παπαχρήστος ένας εκ των πέντε της Ομόνοιας που είχαν οδηγηθεί στη γνωστή δίκη.
Κατά την έναρξη της εκδήλωσης χαιρέτησαν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης, ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ, ο Μητροπολίτης Ανδρέας και ο Αρχιμανδρίτης Ιωήλ εκπροσωπώντας τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Μάξιμο.
Ο Αντώνης Φούσας άριστος όικοδεσπότης καλωσόρισε όλους κι άφησε τους υπόλοιπους να μιλήσουν για το έργο του.
