Τέσσερα σημαντικά ελληνικά επιστημονικά περιοδικά εκδίδονται πλέον και ηλεκτρονικά με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Πρόκειται για τα περιοδικά Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, O Ερανιστής, Μνήμων και Μακεδονικά, έγκριτα περιοδικά με ιστορία πολλών δεκαετιών στον ελληνικό επιστημονικό χώρο και διεθνές κύρος, που διαθέτουν πλέον στο διαδίκτυο μεγάλο μέρος του περιεχομένου τους.
Η ηλεκτρονική έκδοση των περιοδικών διευρύνει σημαντικά την πρόσβαση σε πλούσιο και έγκυρο επιστημονικό περιεχόμενο, το οποίο σε μεγάλο βαθμό δημοσιεύεται στην ελληνική γλώσσα.
Το ΕΚΤ επεκτείνει συνεχώς τις συνεργασίες του με επιστημονικούς εκδότες (ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς και πολιτιστικούς φορείς), στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών επιστημονικών εκδόσεών του (e-publishing). Συγκεκριμένα, το Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (www.deltionchae.org) εκδίδεται σε συνεργασία με τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, Ο Ερανιστής (www.eranistes.org) σε συνεργασία με τον Όμιλο Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού, ο Μνήμων (www.mnimon.gr) σε συνεργασία με την Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, τα Μακεδονικά (www.makedonikajournal.org) σε συνεργασία με την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών.
Αποτέλεσμα της δημιουργικής συνεργασίας με τους παραπάνω φορείς είναι η ανοικτή πρόσβαση σε περισσότερα από 1.000 άρθρα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, με τη διαδικτυακή διάθεση νέων και παλαιών τευχών των περιοδικών.
Στο σύγχρονο ερευνητικό περιβάλλον που διαμορφώνεται από τις εξελίξεις στο διαδίκτυο, οι νέες μορφές έκδοσης των αποτελεσμάτων της έρευνας δίνουν τη δυνατότητα της άμεσης πρόσβασης σε αυτά. Το ΕΚΤ συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση αυτών των εξελίξεων με ηλεκτρονικές υποδομές και υπηρεσίες, ενισχύοντας σημαντικά την πρόσβαση στην ελληνική επιστημονική παραγωγή, αλλά και τη διατήρησή της.
To ΕΚΤ ψηφιοποίησε δεκάδες τόμους από το πλούσιο αρχείο των περιοδικών, τους οποίους διαθέτει μέσα από τις διαλειτουργικές ηλεκτρονικές του υποδομές σε ελληνικά και διεθνή δίκτυα και ευρετήρια, ενισχύοντας έτσι την αναγνωρισιμότητα των εκδόσεων. Επιπλέον, παρείχε συμβουλευτική υποστήριξη για την αναβάθμιση και προτυποποίηση των εκδοτικών διαδικασιών (όπως κανονισμοί έκδοσης, αξιολόγηση, διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων), ώστε να ανταποκρίνονται σε διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα.
Η ηλεκτρονική έκδοση των περιοδικών πραγματοποιείται στο πλαίσιο του έργου “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) – Κοινωνικά Δίκτυα και Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες” (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ψηφιακή Σύγκλιση”, ΕΣΠΑ, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της ΕΕ- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης), που αποτελεί το κύριο αναπτυξιακό έργο του ΕΚΤ. Τα 4 επιστημονικά περιοδικά διατίθενται και στον δικτυακό τόπο του ΕΠΣΕΤ (www.epset.gr), που περιλαμβάνει πλούσιο ψηφιακό περιεχόμενο για την επιστήμη, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.
Ακόμη 5 ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά εκδίδονται ήδη από το ΕΚΤ σε συνεργασία με τα Ινστιτούτα Ανθρωπιστικών Επιστημών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, και συγκεκριμένα τα περιοδικά: Βυζαντινά Σύμμεικτα (www.byzsym.org), Τεκμήρια (www.tekmeria.org), The Historical Review/La Revue Historique (www.historicalreview.org), Τετράδια Εργασίας ΙΝΕ/ΕΙΕ (http://www.ine-notebooks.org), Ενημερωτικό Δελτίο ΙΝΕ/ΕΙΕ (www.ine-newsletter.org).
Συνολικά και για τα 9 περιοδικά παρέχεται ανοικτή πρόσβαση σε περισσότερα από 1.700 άρθρα πλήρους κείμενου. Πρόκειται για ελληνικές επιστημονικές εκδόσεις που επιλέγονται για ευρετηριασμό από διεθνούς κύρους ακαδημαϊκά ευρετήρια, όπως το Directory of Open Access Journals, το ISI, το Scopus και το Google Scholar.
Τα 4 νέα επιστημονικά περιοδικά
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (www.deltionchae.org)
To Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας είναι ένα από τα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά διεθνούς εμβέλειας σε θέματα Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στην Ελλάδα. Εκδίδεται από το 1892 από τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία (ΧΑΕ), έναν από τους παλαιότερους επιστημονικούς φορείς της χώρας. Σήμερα, στη νέα ηλεκτρονική του μορφή διαθέτει με ανοικτή πρόσβαση 27 πρόσφατους τόμους, συνολικά 784 άρθρα, ενώ οι 18 υπολειπόμενοι ψηφιοποιούνται και θα αναρτηθούν στον δικτυακό τόπο του περιοδικού την άνοιξη του 2012.
Ο Ερανιστής (www.eranistes.org)
Ο Ερανιστής εκδίδεται από τον Όμιλο Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού (ΟΜΕΔ). Από το 1963 που ξεκίνησε να εκδίδεται, οι στήλες του περιοδικού είναι ανοικτές σε Έλληνες και ξένους μελετητές που έχουν να εισφέρουν πρωτότυπες συμβολές στη μελέτη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και γενικότερα στην ιστορία της παιδείας και των ιδεών στη νοτιοανατολική Ευρώπη περί τον 18ο αιώνα. Τέσσερις τόμοι, συνολικά 93 άρθρα, είναι ήδη διαθέσιμοι με ανοικτή πρόσβαση στον δικτυακό τόπο του περιοδικού, ενώ σύντομα θα είναι διαθέσιμοι και οι παλαιότεροι τόμοι.
Μνήμων (www.mnimon.gr)
To έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Μνήμων εκδίδεται από το 1971 από την Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού (ΕΜΝΕ). Στον δικτυακό τόπο του περιοδικού διατίθενται με ανοικτή πρόσβαση οι 4 τελευταίοι τόμοι του περιοδικού, συνολικά 46 άρθρα, ενώ εντός του 2012 θα ολοκληρωθεί η διαδικασία ψηφιοποίησης όλων των παλαιότερων τόμων. Το περιοδικό δημοσιεύει πρωτότυπες μελέτες με αντικείμενο κυρίως την ιστορία του Νέου Ελληνισμού στις ποικίλες διαστάσεις της, εργασίες αφιερωμένες σε θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που αφορούν στην Ιστορία ως επιστήμη, βιβλιοκριτικά άρθρα και βιβλιοκρισίες.
Μακεδονικά (www.makedonikajournal.org)
Το έγκριτο περιοδικό Μακεδονικά εκδίδεται από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών από το 1940. Αντικείμενο του περιοδικού είναι η καταγραφή, ταξινόμηση, διατήρηση, μελέτη και δημοσίευση παντός γλωσσικού, αρχαιολογικού, αρχειακού, λαογραφικού υλικού που σχετίζεται με τη Μακεδονία. Το περιοδικό εκδίδεται ετησίως και έως σήμερα έχει εκδώσει 39 τόμους. Οι τέσσερεις τελευταίοι τόμοι, συνολικά 75 άρθρα, είναι προσβάσιμοι με ανοικτή πρόσβαση από τον νέο δικτυακό τόπο του περιοδικού, ενώ και οι υπόλοιποι θα είναι διαθέσιμοι έως το τέλος του 2012.
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ανοικτή Πρόσβαση στη γνώση
Με στόχο την ενίσχυση της εθνικής υποδομής για την έρευνα και την ελεύθερη διάθεση περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) αναπτύσσει υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης, προωθώντας το έργο της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Στόχος είναι να εξασφαλίσει, με οργανωμένο και φιλικό τρόπο, εύκολη πρόσβαση σε ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο.
Λειτουργώντας εδώ και πολλά χρόνια ως συσσωρευτής του περιεχομένου που σχετίζεται με επιστήμη, τεχνολογία και πολιτισμό, το ΕΚΤ συνεργάζεται με ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, αρχεία και μουσεία. Αποτέλεσμα αυτής της κοινής προσπάθειας είναι η αύξηση του ποιοτικού ελληνικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
Περισσότερες από 4.500.000 ψηφιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων, επιστημονικών περιοδικών και ψηφιακών βιβλιοθηκών διατίθενται από τον δικτυακό τόπο του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (www.epset.gr), που είναι το κύριο αναπτυξιακό έργο του ΕΚΤ.
Τα ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης (Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, Ήλιος με το επιστημονικό υλικό του ΕΙΕ, Πανδέκτης με συλλογές Ιστορίας και Πολιτισμού, ψηφιακή Ζωφόρος του Παρθενώνα) καλύπτουν όλες τις επιστήμες και διευρύνονται συνεχώς. Το περιεχόμενο, μάλιστα, των Αποθετηρίων Πανδέκτης και Ζωφόρος του Παρθενώνα διατίθεται ήδη στην Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Europeana, την οποία το ΕΚΤ εμπλουτίζει με ελληνικό ψηφιακό πολιτιστικό περιεχόμενο. Παράλληλα, το ΕΚΤ εκδίδει, σε συνεργασία με επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς, περιοδικά ανοικτής πρόσβασης σε ηλεκτρονική μορφή, ώστε το περιεχόμενό τους να είναι προσβάσιμο μέσω Διαδικτύου.
Το ΕΚΤ υποστηρίζει την Ανοικτή Πρόσβαση με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, όπως είναι ο δικτυακός τόπος www.openaccess.gr και το blog www.openaccess.gr/blog. Επίσης, το ΕΚΤ είναι το Εθνικό Κέντρο Ανοικτής Πρόσβασης για την πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα του 7ου Προγράμματος Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ (ευρωπαϊκό έργο ΟpenAIREplus, www.openaire.eu).
Διευθύνσεις στο Διαδίκτυο
Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας
Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Ο Ερανιστής
Μνήμων
Μακεδονικά
