Την μνήμη του Ηπειρώτη Μακεδονομάχου Παύλου Μελά τίμησε ο Δήμος Πωγωνίου με την εκδήλωση του οργάνωσε στον Παρακάλαμο, στο χώρο όπου βρίσκεται το μνημείο του ήρωα.
Ο αγώνας του Παύλου Μελά και ο θάνατός του στον Μακεδονικό Αγώνα τον οδήγησαν στο ελληνικό εθνικό πάνθεο ενώ προκάλεσαν ένα κύμα εθελοντών που έφεραν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα την υπόθεση της Μακεδονίας στο προσκήνιο.
Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στην Μασσαλία. Γιος του μεγαλέμπορα Μιχαήλ Μελά από τον Παρακάλαμο. Η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1874.
Φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων. Ήταν ένας από τους αξιωματικούς που το 1894 επέδραμαν στα γραφεία της εφημερίδας Ακρόπολις και λίγο αργότερα οργανώθηκαν στην Εθνική Εταιρεία, της οποίας ήταν δραστήριο μέλος. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.
Σε συνεργασία με το γυναικαδελφό του Ίωνα Δραγούμη αναμίχθηκε στις μακεδονικές υποθέσεις και στάθηκε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού αγώνα, συνεργαζόμενος με το Μακεδονικό Κομιτάτο.
Το Μάρτιο του 1904 ήταν ένας από τέσσερεις Έλληνες αξιωματικούς που στάλθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση να πραγματοποιήσουν μια αναγνωριστική περιοδεία στη δυτική Μακεδονία, η οποία κατέληξε σε αντικρουόμενα αποτελέσματα. Τον Ιούλιο επισκέφθηκε ιδιωτικά την Κοζάνη και τη Σιάτιστα και αποφάσισε να αναλάβει αντάρτικη δράση στην περιοχή.
Τον Αύγουστο διορίστηκε αρχηγός των ελληνικών ομάδων στην περιοχή Καστοριάς και Μοναστηρίου και εισήλθε για τρίτη φορά στην τουρκοκρατούμενη τότε περιοχή της Μακεδονίας, αυτή τη φορά επικεφαλής ένοπλου σώματος.
Με τους άνδρες του περιηγήθηκε σε χωριά της περιοχής δρώντας εναντίον εξαρχικών σλαβοφώνων. Ενώ βρισκόταν στο χωριό Στάτιστα της Καστοριάς, το σώμα του δέχτηκε επίθεση από ένα απόσπασμα του τουρκικού στρατού και σκοτώθηκε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.
Στον Παρακάλαμο υπήρχε ο πύργος της οικογένειάς του.
Κάθε χρόνο ο Δήμος Πωγωνίου τιμά την μνήμη του σε σειρά εκδηλώσεων.
Το πρωί τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων.
Αμέσως μετά βραβεύτηκαν οι μαθητές που μετείχαν στον αγώνα δρόμου και ακολούθησε ομιλία και μουσική εκδήλωση.
Στις εκδηλώσεις παραβρέθηκαν ο Περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης, οι βουλευτές Σταύρος Καλογιάννης και Μαρία Κεφάλα η εντεταλμένη περιφερειακή σύμβουλος Γιούλα Μητροκώστα, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι κοινοτήτων και άλλοι.
O Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης στην ομιλία του αναφέρθηκε στην γεμάτη αξίες και ιδανικά ζωή του Ηπειρώτη Μακεδονομάχου.
Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κων/νος Καψάλης υπογράμμισε πως κάποιοι άνθρωποι έχουν το προνόμιο να γεννιούνται παλικάρια. «Τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Παύλος Μελάς, αληθινό παλικάρι. Αλώνησε τη Μακεδονία ενισχύοντας τους κατατρεγμένους Έλληνες και με το θάνατό του ξεσήκωσε ένα ολόκληρο έθνος» σημείωσε.
Την κεντρική ομιλία πραγματοποποίησε ο Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Παρακαλάμου κ. Δημήτριος Κρέκης με θέμα «Ο ήρωας αγωνιστής Παύλος Μελάς».
Η τιμητική εκδήλωση ολοκληρώθηκε με απαγγελία ποιημάτων από τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου Παρακαλάμου.
Νωρίτερα βραβεύτηκαν οι μαθητές που τερμάτισαν στις πρώτες θέσεις στον αγώνα δρόμου που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της εκδήλωσης. Οι μαθητές που βραβεύτηκαν είναι:
Γυμνάσιο Παρακαλάμου:
- Πέτσιος Νίκος
- Σκόρδου Δέσποινα
- Τζίμας Βασίλης
Δημοτικό Σχολείο Παρακαλάμου:
- Σεχάι Άγγελος
- Νάσσης Κώστας
- Χαλιγιάννης Παναγιώτης
