Αχαρτογράφητη παραμένει η κατάσταση για συνολικά 7.000 γέφυρες σε όλη την Ελλάδα, καθώς αγνοείται εάν και ποιου είδους φθορές έχουν. Η κατάσταση θα ήταν ακόμη χειρότερη αν άλλες τρεις χιλιάδες γέφυρες στους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους της χώρας, μεταξύ αυτών της Εγνατίας και της Ιόνιας, δεν συντηρούνταν από τις ίδιες τις εταιρίες που έχουν την ευθύνη των οδικών αξόνων. Όπως προκύπτει από στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή το Υπουργείο Υποδομών, στην χώρα μας δεν υπάρχει Μητρώο Γεφυρών, δηλαδή κάποια συστηματική καταγραφή του συνόλου των γεφυρών σε πανελλαδική κλίμακα με ταυτοποίηση αυτών σε ένα γενικό κοινό κωδικοποιημένο σύστημα (με τη μορφή μιας ενιαίας ψηφιακής βάσης δεδομένων).
Ταυτόχρονα, δεν έχει εκτιμηθεί η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάθε μία από αυτές από άποψη φθορών, δεδομένου ότι δεν υπάρχει έως τώρα ένα ενιαίο σύστημα επιθεώρησής τους, με ταυτόχρονη εκτίμηση της τρωτότητας του φέροντα οργανισμού τους.
Τα προαναφερθέντα δεν ισχύουν για τις γέφυρες που ανήκουν στους οδικούς άξονες των Συμβάσεων Παρσχώρησης, και της Εγνατίας Οδού, για τις οποίες έχουν αναπτυχθεί ποικίλα και διαφορετικά μεταξύ τους συστήματα καταγραφής επιθεώρησης και αξιολόγησης και για τις οποίες προφανώς, υπάρχει καταγραφή, έχουν διενεργηθεί και διενεργούνται συστηματικά επιθεωρήσεις και υλοποιούνται επεμβάσεις όπου αυτό απαιτείται.
Εκτιμάται ότι οι υπάρχουσες οδικές γέφυρες με άνοιγμα μεγαλύτερο των 6 μέτρων είναι πανελλαδικά περίπου 10.000, εκ των οποίων οι περίπου 4.000 βρίσκονται στους αυτοκινητοδρόμους παραχώρησης στην Αττική Οδό και στην Εγνατία.
Οι υπόλοιπες 6.000 βρίσκονται στα τμήματα των Παλαιών και Νέων Εθνικών Οδών καθώς και στις οδούς του Επαρχιακού και Δημοτικού δικτύου. Επίσης όσον αφορά στις σιδηροδρομικές γέφυρες με άνοιγμα μεγαλύτερο των 4 μέτρων εκτιμάται ότι είναι πανελλαδικά περίπου 1.000.
Στο παρελθόν το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, συνέταξε Εγχειρίδια Αυτοψίας και Αξιολόγησης Γεφυρών, τα οποία είχαν σκοπό την καθοδήγηση των επιθεωρητών του δημοσίου κατά τις αυτοψίες υφισταμένων γεφυρών και την υποβοήθησή αυτών στην αξιολόγηση και στη βαθμολόγησή τους. Τα εν λόγω εγχειρίδια διανεμήθηκαν προς χρήση στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθώς και στις Τεχνικές Υπηρεσίες των Περιφερειών της Ελλάδας. Ωστόσο, ελάχιστα αξιοποιηθήκαν, λόγω της μη ύπαρξης θεσμικού πλαισίου υποχρεωτικής επιθεώρησης και συντήρησης, σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς εμπειρίας των στελεχών τους στα εξιδεικευμένα θέματα επιθεώρησης, καταγραφής βλαβών και αξιολόγησης υφιστάμενης κατάστασης γεφυρών.
Τι σχεδιάζει το Υποδομών
Σύμφωνα με την απάντηση του υπουργείου Υποδομών, προχωράει η θεσμοθέτηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών (ΔΑΓ). η οποία θα διασφαλίζει τις διαδικασίες και θα ελέγχει την τήρηση ενιαίου εθνικού θεσμικού πλαισίου για την καταγραφή, επιθεώρηση, αξιολόγηση και συντήρηση όλων των γεφυρών (οδικών σιδηροδρομικών καθώς και πεζογεφυρών). Ως εκ τούτου, προκύπτει η ανάγκη σύνταξης «Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών (Κ.Ε.ΣΥ.ΓΕ.)», ο οποίος είναι απαραίτητος για τον καθορισμό τού θεσμικού πλαισίου, που θα τηρείται από όλους τους αρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς Φορείς, υπεύθυνους για τη Διαχείριση των Γεφυρών (Βαθμίδες Αποκεντρωμένης Διοίκησης Παραχωρησιούχοι, κλπ) και θα ελέγχεται από τη ΔΑΓ.
Παράλληλα, προχωράει η σύνταξη «Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών (Κ.Ε.ΣΥ.ΓΕ.)» που αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία της υπό σύσταση Διοικητικής Αρχής Γεφυρών (ΔΑΓ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Σκοπός του Κανονισμού είναι η θέσπιση κανόνων και διαδικασιών, που αφορούν στις επιθεωρήσεις – ελέγχους γεφυρών καθώς και στην αξιολόγηση και συντήρηση αυτών με στόχο την ασφάλεια των χρηστών των γεφυρών, προλαμβάνοντας κρίσιμα συμβάντα, τα οποία θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Τι θα περιλαμβάνει ο συγκεκριμένος κανονισμός;
–Μητρώο γεφυρών, το οποίο θα περιλαμβάνει το αναγκαίο λογισμικό σε μορφή βάσης δεδομένων, στην οποία θα καταχωρούν τα απαιτούμενα δεδομένα ταυτοποίησης (περιγραφή και κωδικοποίηση). Το ανωτέρω λογισμικό του Μητρώου θα αποτελεί το εργαλείο των αρμοδίων υπηρεσιών οι οποίες θα πρέπει να κάνουν την αρχική καταγραφή, να το ενημερώνουν και να το συμπληρώνουν με τα ευρήματα των τακτικών και άλλων επιθεωρήσεων, τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων καθώς και όλα τα στοιχεία των επεμβάσεων, που πραγματοποιούνται στα πλαίσια συντήρησης και επισκευής. Αυτή τη στιγμή, το λογισμικό του μητρώο γεφυρών έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με όσα αναφέρει η υπηρεσία του υπουργείου Υποδομών.
–Εθνικά Εγχειρίδια Οπτικής Επιθεώρησης και Αξιολόγησης Γεφυρών. Θα ανασυνταχθούν και επικαιροποιηθούν τα διατιθέμενα από το Υπουργείο Εγχειρίδια Επιθεώρησης και Αξιολόγησης Γεφυρών, τα οποία θα αποτελούν τα μέσα για τη διασφάλιση του ενιαίου τρόπου πραγματοποίησης των οπτικών επιθεωρήσεων και του κατά τα δυνατόν αντικειμενικού τρόπου αξιολόγησης των γεφυρών, ανεξάρτητα από τον φορέα διενέργειας των ανωτέρω.
–Επιθεωρήσεις γεφυρών. Θα οριστούν τα είδη των επιθεωρήσεων (π.χ. προγραμματισμένη, έκτακτη) καθώς και το περιεχόμενο, ο σκοπός και οι διαδικασίες πραγματοποίησης κάθε είδους, τα χρονοδιαγράμματα αυτών και θα προσδιοριστούν οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται από τους επιθεωρητές των γεφυρών, ανάλογα με το είδος της επιθεώρησης και το είδος του τεχνικού
–Αξιολόγηση γεφυρών. Με βάση τα καταγεγραμμένα ευρήματα των επιθεωρήσεων, θα πραγματοποιείται η αξιολόγηση της γέφυρας, η οποία θα γίνεται ομοιόμορφα και με ενιαίο τρόπο σε εθνικό επίπεδο για όλες τις γέφυρες, ανεξάρτητα του Διαχειριστή της κάθε γέφυρας προσδίδοντάς της ένα βαθμό αντιπροσωπευτικό της κατάστασή της. Η βαθμολογία του τεχνικού αποσκοπεί στο να ορίσει την κατάσταση του τεχνικού και μέσω αυτού να προσδιοριστούν και οι ενέργειες που πρέπει να επακολουθήσουν καθώς και ο χαρακτήρας των ενεργειών (π χ. επείγουσες και άμεσες, βραχυπρόθεσμες μεσοπρόθεσμες, μακροπρόθεσμες κλπ).
–Συντήρηση Γεφυρών. Θα οριστούν οι διαδικασίες τόσο της συντήρησης όσο και της κάθε άλλης πιθανής ενόργανης ή μη παρακολούθησης της συμπεριφοράς της γέφυρας με σκοπό τη διερεύνηση της απαίτησης ή μη και τον προσδιορισμό των δομητικών επεμβάσεων, με στόχο την επισκευή και την βελτίωση του επιπέδου επιτελεστικότητας της γέφυρας.
